Tips voor schoolcoaches over de zes rollen en overtuigingen
Een voorbeeld van een dialoog over de rol van gastheer en presentator tussen schoolcoach Amina en leraar Frank:
Frank: Ik merk dat ik nog steeds moeite heb met het vasthouden van de aandacht van de leerlingen tijdens de les. Ze zijn bij de deur nog wel aardig, maar zodra ze zitten, lijkt het alsof ze niet meer kunnen luisteren.
Amina: Dat is een veelvoorkomend probleem. Vandaag wil ik het met je hebben over de rol van gastheer en presentator. Deze rollen kunnen je helpen om de aandacht van de leerlingen beter vast te houden. Laten we beginnen met de rol van gastheer. Wat betekent die rol voor jou?
Frank: Als gastheer zorg je ervoor dat de leerlingen zich welkom voelen in de klas. Maar eerlijk gezegd, ik weet niet zeker hoe dat kan helpen om hun aandacht vast te houden.
Amina: Het is inderdaad belangrijk dat leerlingen zich welkom voelen. Maar het gaat verder dan alleen een vriendelijk welkom bij de deur. Het creëren van een positieve en uitnodigende sfeer kan ervoor zorgen dat leerlingen zich meer betrokken voelen bij de les. Heb je wel eens geprobeerd om een persoonlijke begroeting te combineren met een korte, interessante vraag of opmerking over het onderwerp van de les?
Frank: Nee, dat heb ik nog niet geprobeerd. Meestal begroet ik ze gewoon en begin ik dan met de les.
Amina: Probeer het eens. Bijvoorbeeld, als je een les over de Tweede Wereldoorlog gaat geven, kun je bij de deur een vraag stellen zoals: ‘Wist je dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheime operatie was die bijna niemand kent?’ Dit kan hun nieuwsgierigheid prikkelen en hen meteen betrekken bij het onderwerp.
Frank: Dat klinkt interessant. Ik zal het proberen. Maar wat als ze eenmaal zitten en hun aandacht weer verslapt?
Amina: Dat brengt ons bij de rol van presentator. Als presentator is het jouw taak om de les boeiend en interactief te maken. Dit betekent dat je niet alleen informatie overbrengt, maar ook verhalen vertelt, vragen stelt en de leerlingen actief betrekt bij de les. Hoe denk je dat je dit kunt doen?
Frank: Misschien door meer vragen te stellen tijdens de les en de leerlingen te laten discussiëren?
Amina: Precies! En vergeet niet om variatie aan te brengen in je lesmethoden. Gebruik visuele hulpmiddelen, korte video’s, groepswerk en interactieve activiteiten om de les levendig te houden. Het is ook belangrijk om regelmatig feedback te vragen aan de leerlingen. Wat vinden ze interessant? Wat werkt goed voor hen?
Frank: Dat klinkt als een goed plan. Ik denk dat ik inderdaad meer aandacht moet besteden aan hoe ik de les presenteer en niet alleen aan de inhoud.
Amina: De manier waarop je de les presenteert, kan een groot verschil maken. En onthoud: het is een leerproces. Het zal niet van de ene op de andere dag perfect gaan, maar met geduld en oefening zul je zeker vooruitgang boeken.
Deze dialoog illustreert hoe je als schooloach een leraar kunt begeleiden in het verbeteren van zijn vaardigheden als gastheer en presentator. Het doel hierbij is de betrokkenheid en aandacht van de leerlingen vergroten. Door persoonlijke begroetingen en interactieve lesmethoden te integreren, kan een leraar een positieve leeromgeving creëren waarin leerlingen zich meer betrokken voelen.
In de dialoog worden een aantal elementen zichtbaar die bij schoolcoaching van leraren veel vaker terugkomen.
Coaching - uitleg geven - advies geven
Coaching is verweven met uitleg over de rollen en met het geven van advies. Sec genomen is advies geven geen coaching. Echter, in de context waarin schoolcoach en leraar elkaar ontmoeten is de coach vaak een ervaren leraar met meer repertoire in het lesgeven. Daarmee is hij ook kennisbron voor de coachee. In de dialoog zie je mooi hoe Amina als coach de suggesties, adviezen, tips inbrengt en vervolgens onderzoekt met Frank of en hoe hijzelf daar in de les iets mee kan. De aanzet en ondersteuning geven tot het uitproberen van nieuw gedrag, maakt het (weer) coachend.
Iets nieuws doen vergt inzet
Amina laat in de coaching terugkomen dat het tijd, aandacht en doorzettingsvermogen vraagt om de rollen van de leraar, hier gastheer en presentator, onder de knie te krijgen. Een open deur aan de ene kant, maar een helpende overtuiging voor het aanleren van een complexe vaardigheid aan de andere kant. Daarbij benoemt Amina wat mogelijk is (positieve mindset) en dat geeft Frank al meer zekerheid en vertrouwen over wat hijzelf in de lastige situatie zou kunnen. Het creëren van een positieve en uitnodigende sfeer … combineren met een korte, interessante vraag of opmerking. (zie dialoog), is precies wat zij als coach doet in het gesprek om Franks aandacht vast te houden en te richten op zijn leerdoel.
Coachen op overtuiging: onder de waterlijn
Als je de dialoog terugleest kun je voor je eigen oefening zowel bij Frank als leraar als bij Amina als coach zeker twee overtuigingen herkennen waarmee zij in het gesprek zitten. Vanuit de communicatie-ijsberg van McLeland, kennen we het verschil tussen boven en onder water waarnemen. Overtuigingen liggen onder de waterlijn, zitten in het hoofd en zijn lang niet altijd zichtbaar. Soms wel hoorbaar en dat vraagt van de coach om ze te herkennen in de taal die de coachee gebruikt. Het herkennen van zinsloopjes als ik denk…, ik vind…, ik geloof…, ik moet… kunnen de coach op het spoor zetten van de overtuiging die de leraar heeft.
De essentie van coachen op overtuigingen is het helpen van leraren om hun diepgewortelde overtuigingen en aannames te herkennen, te onderzoeken en eventueel te herzien. Dit proces bevordert zelfbewustzijn en persoonlijke groei, wat leidt tot effectievere lessen. Het maakt daarbij eigenlijk niet uit of de leraar beginnend of ervaren is. Bij iedere leraar zijn overtuigingen gevormd door bewuste en onbewuste ervaringen bij stage lopen, zelf lesgeven of nog van vroeger, van zelf les krijgen. Hieronder volgen nog drie tips die de schoolcoach helpen om, onder water, in het gebied van de overtuigingen te komen.
Drie tips voor de schoolcoach:
- Creëer een veilige omgeving
Zorg ervoor dat de leraar zich veilig voelt om openlijk te praten over zijn overtuigingen zonder angst voor oordeel. Dit bevordert eerlijkheid en zelfreflectie. - Gebruik krachtige vragen
Stel vragen die de leraar aanzetten tot dieper nadenken, zoals: wat is de oorsprong van deze overtuiging? Of: hoe beïnvloedt deze overtuiging je lesgeven? Dit helpt bij het blootleggen van onderliggende aannames. - Stimuleer positieve verandering
Moedig de leraar aan om nieuwe, constructieve overtuigingen te ontwikkelen die zijn professionele groei ondersteunen. Dit kan door successen te vieren en kleine, haalbare doelen te stellen.
Welke van deze tips helpt jou als schoolcoach het meest om in het coachgesprek met een leraar op overtuigingsniveau te komen of te blijven? Of heb je andere tips? Ik lees het graag dus mail me vooral! Naast mijn foto hieronder vind je een link naar mijn mail.
Ben jij schoolcoach, wil je verder groeien in het coachen van leraren op de zes rollen en dat graag doen met schoolcoaches van andere scholen? Kijk dan bij module 2 van de opleiding tot schoolcoach. Deze is geschikt voor ervaren docent- en leerkrachtbegeleiders die module 1 hebben afgerond of een vergelijkbaar voortraject hebben gevolgd.
