In de ban van de kring
Wanneer kiezen we voor het werken in een kring?
Op verzoek van onderbouwteams of kinderopvangteams neem ik nogal eens een kijkje in peuter- of kleutergroepen. Bijvoorbeeld in het kader van een visietraject op het jonge kind of om adviezen te kunnen geven over hoe spel en spelend leren beter kunnen. Een ochtend observeren bij de kleuters. Wat is nou leuker dan dat?
De lente hangt in de lucht en het is buiten stralend weer. Een enkel kind mag zelfs al ‘met zonder jas’ naar school. Ik kom vandaag in een aantal kleutergroepen kijken naar het handelen van de leerkracht tijdens een activiteit op het gebied van taal.
Valkuilen grote kring
Als ik aan het eind van de dag in de auto op weg naar huis rijd, zit ik te peinzen over wat ik gezien heb. Opvallend dat in alle groepen waar ik observeerde die dag in de grote kring werd gewerkt. Bijna elke leerkracht of leidster in de kinderopvang die met peuters of kleuters werkt kent ook de valkuilen van de grote kring met peuters en kleuters: de duur ervan, het feit dat kinderen onrustig worden en afhaken, niet op hun beurt kunnen wachten. Hoe komt het dan toch dat leerkrachten zo vaak voor de kring kiezen als groepsvorm voor een speel-leeractiviteit? Wat maakt dat leerkrachten ‘in de ban’ zijn van de kring?
Wel kiezen voor werken in een kring
Begrijp me goed hoor, het aanbod in de kring is in veel gevallen juist wel een prima keuze. Bijvoorbeeld voor het verkennen en introduceren van een nieuw thema waarbij er veel open ontdekruimte is voor alle kinderen en ze allemaal kunnen vertellen over wat ze al weten, wat ze hebben ervaren. Of de grote kring als sociaal moment: Het samen vieren van een feest of verjaardag, afsluiten en openen van de dag.
Tips voor het werken in een kring
Enkele tips voor de kring zijn:
- Hou de kring kort (10-15 minuten): kleuters kunnen niet lang stilzitten
- Kringen zijn voor bepaalde kinderen extra lastig: verwacht qua gedrag niet het uiterste
- Voer de kringtijd heel geleidelijk een beetje op
- Vang de aandacht van alle kinderen en vertel welke zintuigen ze aan moeten zetten: hun luisteroren, hun ogen, hun denkhoofd
- Maak het spannend, betekenisvol (gebruik bijvoorbeeld een voeldoos)
- Laat kinderen niet op elkaar wachten
- Bedenk één duidelijk doel voor de kring en vertel de kinderen wat je gaat doen en wat je van ze verwacht
- Rijg geen doelen aan elkaar (zoals namenrondje- dagritme, themaverkenning)
- Wissel vragen aan de hele groep af met coöperatieve werkvormen. Daardoor geef je alle kinderen iets te doen en activeer je de hersenen van alle kleuters
- Stel open vragen zoals: Hoe vind jij dat en waarom? Heb jij ook weleens zoiets meegemaakt en hoe ging dat? Hoe zou jij zoiets oplossen? Wat zou er nu gebeuren?
- Pas draai en praat toe: laat kinderen in duo’s uitwisselen, bijvoorbeeld over wat ze al weten over een onderwerp, of wat ze net gehoord hebben
- Doe tussendoor een bewegingsactiviteit
- Zorg ervoor om af en toe de aandacht weer te vangen door korte tussendoor-oefeningen zoals het klappen van ritmes die de kleuters dan nadoen
Breek eens uit de kring!
Over het algemeen geldt voor speel-leeractiviteiten: Breek eens uit de kring! Als je het anders kán organiseren met jonge kinderen, moet je het zeker niet laten. Bijvoorbeeld door activiteiten in circuitvorm aan te bieden, leeractiviteiten te weven in het spel in de hoeken of in het aanbod afgestemd op de behoeften van kinderen, en in kleine groepen. CPS team het jonge kind denkt graag met onderbouw- en kinderopvangteams mee over hoe je je speel-leeractiviteiten anders kan organiseren in de groep.
Tot slot nog dit:
Tijdens het observeren zie ik veel en schrijf ik veel op. Ik zie verbeterpunten maar ook zie ik prachtige voorbeelden van betrokkenheid en vakbekwaamheid van leerkrachten. Maar het leukste zijn de kinderen. Deze ochtend kwam er een kleuter naar me toe. Hij kijkt me aan en zegt ‘Jij weet wel veel’. ‘O’, zeg ik, ‘hoe weet jij dat dan?’ ‘Nou’ zegt hij ‘omdat jij veel letters opschrijft!’
