Lezen om te leren. Aan de slag met de CORI-aanpak.
Op maandag staat begrijpend lezen voor groep 7 op het programma. Maar voor de leerlingen van deze groep bestaat de les niet uit een tekst met een vragenformulier. Hier leest de leerkracht van groep 7 samen met zijn groep een tekst over bijen met als titel ‘Een nest maken’. Na het lezen van de tekst stelt de leerkracht de vraag: ‘Uit welke materialen moet het door ons te bouwen bijenhotel bestaan?’ De leerlingen gaan vervolgens samen met de leerkracht op zoek naar de bewijzen in de tekst die de materiaalkeuze van het bijenhotel ondersteunen en noteren hun bevindingen bij de zelf opgestelde leervragen.
In het huidige onderwijs staat het taalonderwijs te veel op zichzelf en wordt het te weinig geïntegreerd met de zaakvakken. Begrijpend lezen is echter een complex proces dat gaat over het tot stand brengen van verbindingen binnen de hersenen waarbij leerlingen lezen om te leren. Daarom maakt deze school voor begrijpend lezen gebruik van CORI-lezen (Concept-Oriented Reading Instruction)
CORI-lezen
Guthrie ontwikkelde CORI (Concept Oriented Reading Instruction). Bij deze aanpak leren leerlingen van de bovenbouw binnen een thema teksten, die passen bij het onderwerp, lezen en gebruiken ze leesstrategieën om deze teksten te kunnen begrijpen (Guthrie, Wigfield, & Perencevich, 2004). Uit onderzoek blijkt dat gemotiveerde lezers meer betrokken zijn bij de les en beter lezen (Schiefele, U., Schaffner, E., Möller, J., & Wigfield, A. (2012). Daarom mogen leerlingen bij de CORI- aanpak zelf vragen stellen over het thema waarna ze (samen met leerlingen) op zoek gaan naar antwoorden op hun eigen leervragen. Dit stimuleert de motivatie en betrokkenheid van leerlingen waardoor leerlingen gemotiveerd lezen om te leren Deze thematische benadering, die duurzaam leren stimuleert, sluit daarmee aan bij de basisprincipes relatie, competentie en autonomie. Deze competenties zijn nodig om tot leren te komen (Ryan & Deci, 2008).
Leerkracht in de rol van coach
Het gedrag van de leerkracht is bij het CORI-lezen gericht op het scheppen van voorwaarden om tot leren te komen. Zo zorgt de leerkracht dat er binnen het rooster voldoende tijd en ruimte is ingeruimd om met verschillende teksten binnen een thema aan de slag te gaan. De verwerking vindt plaats aan de hand van schrijfopdrachten maar ook buitenactiviteiten of knutselopdrachten die passen binnen het thema komen aan bod. Tijdens de gesprekken in de groep is er steeds aandacht is voor het leggen van verbanden tussen bestaande en nieuwe kennis over het onderwerp. Om met CORI lezen aan de slag te gaan is het belangrijk om voldoende tijd te besteden aan de voorbereiding van een thema. Het raamwerk zelf bestaat uit vier fasen, die allen aan bod dienen te komen. Deze fasen zijn:
- Observeer en formuleer, Leerlingen maken in deze fase kennis met het onderwerp en stellen hun eigen leervragen voor de lesperiode op.
- Onderzoek en leg vast. Tijdens deze fase gaan leerlingen op zoek naar de antwoorden van hun eigen leervragen. Zo denken de leerlingen bij het begrijpend lezen na over wat de tekst hen kan leren (vragen stellen), hoe ze kunnen voorspellen waar de inhoud van een boek nu precies over gaat (voorspellen) en wat de tekst hen heeft geleerd (samenvatten).
- Begrijp en integreer. Hier gaan leerlingen kennis vanuit verschillende teksten en invalshoeken rondom het thema samenvoegen zodat ze een antwoord kunnen formuleren op hun eigen leervragen. Schrijven vormt hierbij een belangrijk onderdeel De schrijfopdrachten worden gebruikt om kennis over het thema te verwerken.
- Kennis delen. Na zes weken wordt het thema afgesloten met een presentatieronde waarin leerlingen onderling hun kennis delen. Ze luisteren naar elkaars presentatie en voorzien elkaar ook van feedback aan de hand van een gezamenlijk opgesteld feedbackformulier. Ook leveren leerlingen het gemaakte verslag met daarin het antwoord op hun eigen leervragen in.
Randvoorwaarden
Wil je zelf eens aan de slag met het raamwerk, dan zijn naast de vier fasen onderstaande randvoorwaarden voor het CORI-lezen van belang:
- Werk met brede thema’s die vanuit meerdere invalshoeken kunnen worden bekeken.
- Zorg voor samenhang binnen de thema’s
- Werk met authentieke, rijke, teksten en zorg voor voldoende leesmateriaal zodat leerlingen aan de slag kunnen met het beantwoorden van hun eigen leervragen.
- Stimuleer de autonomie van leerlingen door leerlingen hun eigen vragen over het onderwerp te laten stellen.
- Werk met relevante opdrachten die het leren van leerlingen ondersteunen.
- Zorg als leerkracht voor passende ondersteuning. Geef instructie over relevante leesstrategieën die leerlingen nodig hebben om de tekst te kunnen begrijpen.
- Stimuleer onderlinge samenwerking, zodat leerlingen samen aan hun doelen kunnen werken.
- Evalueer het leerproces van leerlingen
Door betekenisvol taal-en leesonderwijs aan te bieden in je groep zorg je voor gemotiveerde en betrokken leerlingen die lezen om te leren.
Training in de CORI-aanpak
Op 28 mei 2021 start de nieuwe CPS training Thematisch begrijpend lezen, gemotiveerd lezen om te leren. In deze meerdaagse training leer je hoe je een leesomgeving kunt ontwikkelen die enerzijds je leerlingen motiveert tot lezen en anderzijds leidt tot groei in leesvaardigheid. Deze training is blended, wat betekent dat online componenten worden gecombineerd met bijeenkomsten in de CPS Academie. Aan het eind van de training heb je een ontwerp gemaakt dat in je lespraktijk kan worden ingezet.
Meer weten?
Ben je nieuwsgierig geworden naar hoe CORI-lezen er op jouw school uit zou kunnen zien en wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Yvonne Koene, adviseur taal voor het PO.