4 tips waarmee jouw leerlingen niet meer onnodig punten laten liggen op het examen
Met een rode pen (of potlood) in de aanslag zit je achter je bureau. Klaar om de centrale examens na te kijken. Je begint optimistisch, maar na een paar vragen leg je je pen (of het potlood) weer neer. Verbaasd vraag je jezelf af: We hadden dit toch zo vaak geoefend? Hoe kan het dan dat ze deze antwoorden geven? Hier laten ze onnodig punten liggen! Hoe zorg ik ervoor dat mijn leerlingen volgend jaar wél de vragen goed begrijpen?
Als examenklasdocent werk je het gehele schooljaar toe naar de examens. De leerlingen maken oude examens, samen oefen je moeilijke vragen, je maakt stappenplannen met elkaar en lastige onderwerpen leg je nog een keer uit. Dat je daar bij sommige leerlingen op het centraal examen weinig van terugziet, kan meerdere oorzaken hebben. Deze blog geeft 4 examentips die je helpen daar wat aan te doen.
#1 Maak afspraken over een schoolbrede examentraining
Als je schoolbreed kan afspreken wanneer de examenvoorbereidingen beginnen (bijvoorbeeld na de laatste toetsweek), kun je vanaf dat moment de ‘eigen’ uren besteden aan de inhoud van het examen. Daarnaast is het goed om die tijd te gebruiken om een examen te simuleren, zodat de leerlingen ervaren hoe het is om een examen te maken in bijvoorbeeld een gymzaal. De mentoruren kunnen dan gebruikt worden voor bijvoorbeeld praktische zaken, concentratietraining of effectief leren.
#2 Besteed aandacht aan toets- en schooltaal bij examens
In de aanloop naar het examen wil je er als vakdocent zeker van zijn dat je leerlingen de termen en begrippen kennen die ook voorkomen in de examensyllabus. Maar naast deze vakspecifieke kennis is de toetsvaardigheid van grote invloed op de examenresultaten. Het gaat hierbij om o.a. signaalwoorden, instructiewoorden en vragende voornaamwoorden. Weten de leerlingen bijvoorbeeld wat bedoeld wordt met verklaar, vergelijk, licht toe, beargumenteer of motiveer? Zijn ze bekend met signaalwoorden als gering, tenzij, nauwelijks, desalniettemin en mits? En kennen ze de functie van deze signaalwoorden, zoals een opsomming, verklaring of tegenstelling?
Een handig middel om leerlingen te helpen met hun toetsvaardigheid, is een examentaalboekje. Zo’n boekje kan dan het begin van het examenjaar of eerder worden uitgedeeld. Het is ook heel geschikt om goede antwoordvoorbeelden in op te nemen (zie ook Tip 3). Een belangrijke voorwaarde is wel dat sprake is van een eenduidige leesaanpak en er afspraken zijn gemaakt over de termen en begrippen waar iedere examenklasdocent aandacht aan moet besteden.
#3 Verzamel antwoorden van leerlingen
Kom je tijdens het nakijken antwoorden tegen die zo vaag zijn geformuleerd dat je geen idee hebt waar de leerling naar verwijst en om die reden fout gerekend moeten worden? Verzamel ze samen met de voorbeeldige antwoorden als materiaal voor de examentraining van volgend jaar. Leerlingen leren ontzettend veel van goede én slechte voorbeelden. Door de voorspelbaarheid van de examens te vergroten, creëer je bovendien extra denktijd voor de leerlingen. Alles bij elkaar zorgt dit voor meer zelfvertrouwen en een grotere kans op goede antwoorden.
Als je dezelfde type vragen met goede antwoorden van het correctiemodel wilt verzamelen, kun je daarvoor het knipprogramma gebruiken dat te vinden is bij bureauaccessoires.
#4: Betrek de gehele sectie bij de examentraining
De examenklasdocent is de laatste schakel. Hij of zij is vaak degene die alle lof krijgt als de examenresultaten boven verwachting goed zijn. En vallen de resultaten tegen, dan krijgt de examenklasdocent alle kritiek te verduren.
Onterecht natuurlijk, want de examenresultaten zijn de verantwoordelijkheid van de gehele sectie. Samen werk je aan de doorlopende leerlijn van je vak. Daarmee rijst de vraag of de onderbouwdocenten weten wat er precies getoetst wordt op het centraal examen of hoe het schoolexamen eruitziet. En omgekeerd is het de vraag of de bovenbouwdocenten op de hoogte zijn van wat er in de onderbouw aan de orde komt.
Vanuit de gedachte dat de echte examentraining eigenlijk al in de brugklas begint, is het waardevol om met elkaar in gesprek te gaan en te kijken hoe je de leerlingen zo goed mogelijk kan voorbereiden op het examen. Volg desgewenst een inhoudelijke examentraining met de gehele sectie. Deze zorgt ervoor dat iedereen hetzelfde doel voor ogen heeft en dat er vanuit een gedeelde visie een eenduidig plan van aanpak op tafel komt.
