Een veilige leeromgeving voor elke leerling met differentiëren in de klas
"Krijgen leerlingen geen negatief zelfbeeld in een groep die meer instructie nodig heeft?” en “Ik vraag me af wat differentiëren met het groepsgevoel doet.”
Als pedagoog wil je je leerlingen een veilige omgeving aanbieden.
Je wilt geen negatieve etikettering, of de groep verdelen in sterk en zwak. Wat je wel wilt is optimaal aansluiten op verschillen in leerbehoeftes van je leerlingen, zodat ze optimaal profijt hebben van jouw les. Als je verschillende manieren van differentiatie gebruikt, voorkom je dat leerlingen steeds in hetzelfde groepje zitten.
Verschillende manieren van differentiëren
Je differentieert niet elke les voor elk lesonderdeel. Daarnaast hoeven de differentiatiegroepjes niet altijd hetzelfde te zijn. Je kunt differentiëren op beheersingsniveau, maar ook naar leervoorkeur of interesse. Bij differentiatie op leervoorkeur laat je leerlingen kiezen voor een bepaalde werkvorm en bij differentiatie op interesse laat je ze kiezen op onderwerp.
Het is ook niet zo dat een groepje altijd homogeen moet zijn, laat kinderen elkaar juist aanvullen. De leerling die de stof al beheerst kan het uitleggen aan de rest van zijn groep. Dit noemen we geen differentiatie, maar activeren. Ook activeren is echter een zeer effectieve didactische strategie!
Laat ook de leerlingen van het zelfstandig werkende groepje iets opleveren dat ze moeten presenteren aan de rest. Zo leren groepen weer van elkaar en maak je alle leerlingen zichtbaar.
Jij kunt de leerlingen zelf indelen in groepjes, maar ze kunnen ook zelf kiezen, of je kunt de indeling baseren op een formatieve toets: zoveel goed is groepje… etcetera.
Zorg dat er wat te kiezen valt
Geef verschillende opdrachten, kies voor verschillende aanpakken, of laat leerlingen zelf kiezen bij welke groep ze aansluiten. Het is dan wel belangrijk dat leerlingen goed weten wat er van ze wordt verwacht en dat ze in kunnen schatten wat ze daarvoor nodig hebben.
Onderzoek laat positieve effecten zien op leren en motivatie als leerlingen zelf keuzes kunnen maken.
Bespreek waarom je differentieert
Differentiëren is vooral ‘organiseren’, waarbij je soms ook af moet stappen van je plan. Maak in de klas bespreekbaar waarom je differentieert en hoe jij je leerlingen daar goede manieren voor aan wilt bieden die de les leuker maken. Het haalt veel vragen en onzekerheid weg en helpt je aan de verbondenheid en veiligheid die je graag voor je leerlingen wilt.
Meer weten?
Wil je je verdiepen op het onderwerp differentiëren? Bekijk de trainingen hierover in de CPS Academie of lees de uitgave Differentiëren is te leren! (po) of Differentiëren is te leren! (vo/mbo).
Wil je met je team liever een training op maat bij jou op school? Neem dan contact op met Meike Berben om de mogelijkheden te bespreken:
m.berben@cps.nl en 06 55 833 491.
