Sociaal-emotioneel werken met behulp van de 7 gewoonten
Met enige regelmaat krijg ik de vraag of Leader in Me ingezet mag worden als ‘methode’ voor sociaal-emotionele vorming. In dit blog geef ik je antwoorden op die vraag.
Vooropgesteld: Leader in Me is geen methode, maar een pedagogische aanpak. Maar ben je nu als basisschool verplicht een methode te hanteren? Eigenlijk is het antwoord heel eenvoudig: nee, dat ben je niet. Een basisschool moet zich houden aan de wettelijke kerndoelen, maar bepaalt zelf hoe het de vakken aanbiedt en welk lesmateriaal het hiervoor gebruikt. Deze vrijheid is een grondrecht (art. 23 lid 2, Grondwet). Hierdoor kan de invulling per school soms sterk verschillen. We kunnen dus de conclusie trekken dat je geen lesmethode hoeft te hebben, maar dat je wel aan de kerndoelen/thema’s (kwaliteitsgebieden/standaarden) moet voldoen.
Wat zeggen SLO en de Onderwijsinspectie
Het SLO heeft het thema ‘sociale ontwikkeling’ uitgewerkt in de volgende kernen: Zelf, Zelfsturing, De ander, Relaties en Kiezen. De toepassing van deze kernen is redelijk eenvoudig mogelijk met de pedagogische aanpak van The Leader in Me. Termen en inhoud komen terug in het gedachtegoed van Covey.
Wat de Onderwijsinspectie betreft: op de website van de Inspectie is de publicatie voor het onderzoekskader terug te vinden. Hierin staat o.a. vanaf bladzijde 33 het waarderingskader beschreven. Er staat aan welke kwaliteitsgebieden en standaarden je moet voldoen om (minimaal) aan de basiskwaliteit te voldoen. Rondom de vraag over het voldoen aan de standaarden op sociaal-emotioneel gebied, zijn vooral kwaliteitsgebieden VS1 en VS2 van belang. De beschrijvingen die de Onderwijsinspectie bij deze kwaliteitsgebieden opstelt, zijn in de publicatie terug te vinden op pagina 38 en 39.
Een sociaal veilige omgeving met Leader in Me
Werken aan een sociaal veilige omgeving is natuurlijk erg belangrijk. Sommige scholen kiezen hier een aparte lesmethode voor. Er zijn ook andere manieren.
Leader in Me heeft onderstaand uitgangspunt: In een sociaal veilige omgeving kunnen zowel volwassenen als kinderen tot hun recht komen. Vanuit vertrouwen in zichzelf en elkaar zullen zij zichzelf letterlijk en figuurlijk durven laten zien en tevens in staat zijn oog te hebben voor de ander. Ze zullen zich bewust zijn dat ze onderdeel uitmaken van een gemeenschap, het grotere geheel en daaraan ook bij willen dragen. Pas dan ontstaat er een klimaat waarbinnen tot leren gekomen kan worden. In de brede zin. Leren voor het leven dus.
Leader in Me inzetten voor je schoolklimaat
Wat kun je nu doen om Leader in Me zo optimaal mogelijk in te zetten voor je schoolklimaat? Een paar ideeën:
- Zorg voor eenduidigheid in de Leader in Me-taal die gesproken wordt in de school. Zo is het herkenbaar voor iedereen.
- Heb je een pestprotocol? Bouw het om met behulp van de taal en achtergronden die je hanteert bij de 7 gewoonten. Sommige scholen noemen het liever een ‘Goed-gedrag protocol’ of een effectieve aanpak voor een sociaal veilige omgeving.
- Zorg voor herkenbaarheid in de school, maak het visueel. Laat bij alles wat je doet in de school zien bij welke gewoonte het hoort.
- Maak volop gebruik van de leiderschapsrollen. Ook op groeps- en schoolniveau. Op die manier geef je het vertrouwen aan de kinderen en kun je synergie in je school bevorderen.
- Zorg voor integratie van de 7 gewoonten in je schoolcultuur. Daardoor wordt het werken met de 7 gewoonten niet een doel op zich, maar een wezenlijk onderdeel van je schoolconcept.
Onze aanpak is gericht op het versterken van persoonlijk leiderschap in de schoolorganisatie en een duurzaam resultaat. Daarom richten we ons in deze aanpak op het door de school zelf ontwikkelen van beleid, bouwend op de 7 gewoonten, of anders gezegd: met de 7 gewoonten als handvat voor schoolontwikkeling. Binnen het protocol maken we gebruik van leiderschapsrollen, missiestatuut, afspraken van de leerlingen, leiderschapsinstrumenten, kernconcepten en de vier disciplines van uitvoering.
Samenvatting
Samengevat kunnen we concluderen dat je met Leader in Me zou kunnen voldoen aan de kwaliteitsgebieden en standaarden die zijn gesteld. Er zijn zelfs scholen waarbij het geïntegreerd toepassen van Leader in Me heeft bijgedragen tot het behalen van een status ‘Excellente school’. Het hangt – net als bij een methode - wel af van de manier waarop je met de materie in je school omgaat, hoe de 7 gewoonten worden toegepast.
Het is een voorwaarde dat je de pedagogische aanpak goed integreert in de dagelijkse gang van zaken in de school. Werk van binnen naar buiten. Je verbindt je aan de 7 gewoonten, je leeft ze voor en versterkt ze in de school. De aanpak moet schoolbreed verankerd zijn en voor alle kinderen én collega’s van toepassing zijn.
Als de veiligheid op je school in het geding is, moet je actie ondernemen en kun je je niet verschuilen achter het feit dat je een bepaalde methode, of pedagogische aanpak in de school hanteert. Juist op die momenten is het zaak om de goede dingen te doen.
Heb je nog vragen? Neem dan gerust contact met mij op.
