‘Weet ik niet’ en ‘dat vind ik nou eenmaal’
Werken aan de mondelinge taalvaardigheid van leerlingen met Oracy
Blog 1 - Oracy
‘Weet ik niet’ maar ook ‘dat vind ik nou eenmaal’ hoor je kinderen vaak zeggen. Maar wat weten ze niet? En waarom vinden ze wat ze vinden? Veel kinderen kunnen moeilijk verwoorden wat ze denken of voelen. Ook echt naar elkaar luisteren, de juiste vragen stellen, feiten en argumenten goed verwoorden en adequaat reageren is vaak lastig. Maar deze vaardigheden zijn wel heel belangrijk om bijvoorbeeld te kunnen uitleggen wat je niet snapt, om voor jezelf te kunnen opkomen en om een ruzie te kunnen uitpraten. Deze uitgebreide mondelinge taalvaardigheid noemen we Oracy.
Begrijpen en begrepen worden
Oracy is dus veel meer dan mondelinge taalvaardigheid in de vorm van een spreekbeurt of kring. Het gaat om begrijpen en begrepen worden. Om de woorden te kennen waarmee je je kunt uiten. Om te kunnen luisteren en reageren met de juiste intonatie en lichaamshouding. Kinderen die dit soort vaardigheden missen, voelen zich vaak onbegrepen: ze blijven dan bijvoorbeeld stil op de achtergrond of voeren juist, niet altijd even respectvol, het hoogste woord. Goede mondelinge vaardigheden zorgen juist voor meer zelfvertrouwen en beter samenwerken. Daarmee kunnen ze beter functioneren op school en in de maatschappij en vergroten ze hun kansen.
Structureren en integreren
De laatste peiling van de Inspectie, laat zien dat leraren de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid op de basisschool wel belangrijk vinden. Maar de tijd die er aan besteed wordt, blijkt minimaal. En dat terwijl ermee oefenen zo belangrijk is. Wat vaak ontbreekt is een structurele aanpak voor het ontwikkelen van mondelinge taalvaardigheid. Werk aan de winkel dus! In Groot Brittannië is er al veel langer aandacht voor Oracy. In Nederland doen we wel al van alles aan mondelinge taalvaardigheid, maar het kan nog veel effectiever.
Kennis beklijft
Het oefenen met mondelinge taalvaardigheid helpt niet alleen om een effectieve spreker en luisteraar te worden, maar ook om kennis te verwerven. Kennis beklijft namelijk veel beter als je er actief mee aan de slag gaat: presenteren, een debat erover voeren of vragen erover stellen. Dat werkt effectiever dan alleen lezen of luisteren. Probeer daarom gedurende de dag leerlingen zo veel mogelijk spreekruimte te geven. Praat zelf minder en laat kinderen jouw verhaal, de stof, vertellen. Help ze om, bijvoorbeeld in tweetallen, het verhaal goed te structureren en uiteen te zetten. Op deze manier leren ze beter communiceren én nemen ze de stof beter tot zich: twee vliegen in een klap.
Raamwerk Oracy
Het gedachtegoed van Oracy is door CPS in samenwerking met de Universiteit van Cambridge onderzocht en ontwikkeld tot het Raamwerk Oracy dat we gebruiken voor Nederlandse (basis)scholen. Dit raamwerk verdeelt de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid in vier domeinen: Fysiek, Linguïstisch, Cognitief en Sociaal Emotioneel.
In het Fysieke domein staan lichamelijke vaardigheden centraal die zorgen dat je je boodschap duidelijk overbrengt. Bijvoorbeeld intonatie, stemvolume en spreektempo. In het domein Linguïstiek is er aandacht voor onder meer passende woordenschat en taalvaardigheid. Cognitie gaat bijvoorbeeld over redeneren: het voortborduren op inzichten, argumenten en kennis van andere gespreksdeelnemers. Het sociaal-emotionele domein tenslotte omvat vaardigheden die je nodig hebt om effectief samen te werken: durf en kun je op het juiste moment het woord nemen? Kun je luisteren en in een verhaal rekening houden met wat anderen al weten van een onderwerp?
Doorgaande leerlijn Oracy
De vier domeinen zijn ieder afzonderlijk uitgewerkt in doorgaande leerlijnen van groep 1 t/m groep 8. De leerlijnen zijn gekoppeld aan de referentieniveaus (het onderwijs-resultatenmodel) en aan de bouwstenen voor Burgerschapsonderwijs (nieuwe wet per 1 augustus 2021). Als je met deze leerlijnen werkt, leer je je leerlingen op een gestructureerd manier de mondelinge vaardigheden aan en kun je eveneens de groei hierin zichtbaar maken.
Een structurele inzet van Oracy, zo laat onderzoek in het Verenigd Koninkrijk zien, blijkt duidelijke positieve effecten te sorteren. Circa zeventig procent van de leerkrachten ziet onder meer dat:
- de betrokkenheid van leerlingen vergroot is,
- het welzijn en zelfvertrouwen van leerlingen vergroot is,
- cognitieve resultaten verbeterd zijn.
Zeven blogs over Oracy
In zeven blogs, waarvan dit de eerste is, nemen we je mee in de wereld van Oracy. We laten je kort zien hoe je elk domein kunt helpen ontwikkelen en geven ook praktische voorbeelden. Ook is er aandacht voor de rol die ouders kunnen vervullen in de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid (blog 6).
Blog 2: Een gitaar en een mond vol tanden
Blog 3: Taal maakt je verhaal
Blog 4: Gewenst: kop en staart
Blog 5: Daar sta je dan…. l
Blog 6: Fundament van taal ligt thuis
Blog 7: Hoe stimuleer je de mondelinge taalvaardigheid van je leerlingen in het po?
Deze blogs hebben we ook gebundeld: Oracy uitgelegd in zeven blogs
Praktische verdieping
- Wil je zeker weten dat je geen blog mist, meld je dan aan voor de CPS Nieuwsbrief.
- Meer informatie vind je ook in het e-book.
- Een sprekende animatie over Oracy staat op www.cps.nl/oracy.
- En wil je weten wat Oracy voor jouw leerlingen en jouw school kan betekenen? We geven graag een korte persoonlijke presentatie over Oracy.
Neem daarvoor contact op Jaap ter Steege of Miriam Op de Beek. - Volg een training in onze academie: Mondelinge taalvaardigheid met Oracy
