(Zelf)leiderschap en leren op afstand
Als leerlingen vanuit huis online leren dan is het goed mogelijk dat zaken in de thuissituatie afleidend zijn voor lessen en opdrachten die we aanbieden. Het is goed om ons bewust te zijn van de volgende gedachten; hoe kunnen leerlingen onafhankelijk leren en wat motiveert hen? Welk einddoel hebben we voor ogen? Hoe wordt de leerling mede-eigenaar van zijn of haar leerproces op afstand? Hoe maken we het digitale leeraanbod en de instructies zo krachtig mogelijk?
Vanuit onderzoek weten we dat in traditionele leersituaties de drie basisbehoeften competentie, autonomie, relatie (sociale verbondenheid) zeker bijdragen aan het vergroten van het eigenaarschap van leerlingen. Nu we leren op afstand verzorgen is het goed ons te realiseren dat deze basisbehoeften nog veel meer, dan onder normale omstandigheden, aandacht behoeven (Deci&Ryan,1985 en Minnaert, 2005).
Einddoel voor ogen
Vanuit bovenstaand referentiekader willen we je in deze blog een aantal strategieën meegeven die helpen om de betrokkenheid van leerlingen op afstand een boost te geven. Hiervoor is het belangrijk ons ervan bewust te zijn dat leraren, leerlingen en ouders vanuit een bepaald paradigma kijken naar leren op afstand. Deze manier van kijken bepaalt ons handelen en ons handelen bepaalt uiteindelijk het resultaat. Als het resultaat, ons einddoel voor ogen, is dat leerlingen zelf mede-eigenaar zijn van het leerproces op afstand dan vraagt dat iets van ons handelen om dit doel te behalen. Laten we de paradigma’s eens doornemen;
Leerling paradigma: Ik zet me in voor het leren op afstand door mijn verantwoordelijkheid te nemen voor mijn leerproces en door met anderen online contact te maken en samen te werken.
Leerkracht paradigma: Ik help leerlingen sterker te worden in alle sociaal emotionele vaardigheden die nodig zijn om op afstand effectief met anderen samen te werken.
Paradigma van ouders/verzorgers: Ik ondersteun het online leren van mijn kind door actief betrokkenheid te zijn bij het online leren en de reflectie daarop.
Stimuleren zelfleiderschap en motivatie
Vanuit de motivatietheorie van Deci&Ryan en Minnaerts willen we je met onderstaande strategieën inspireren om het (zelf)leiderschap en de motivatie van de leerling bij het online leren te vergroten.
- Werk bij het leren op afstand met denkvaardigheden van een hogere orde. Dus zorg ervoor dat je tijdens het leren op afstand niet vervalt in het aanspreken van alleen de lagere levels van de taxonomie van Bloom; onthouden en begrijpen. Goed ontworpen digitale lessen bevatten ook hogere orde vragen die zich richten op: toepassen, analyseren, evalueren en creëren (basisbehoefte; competentie en autonomie).
- Bied verschillende leeractiviteiten aan waarbij leerlingen zelf kunnen kiezen op basis van persoonlijke interesses, doelen en behoeften (basisbehoefte; competentie, autonomie).
- Creëer kansen voor digitaal leren waarbij de leerling door het aanbod van bepaalde activiteiten aangezet wordt om te willen leren. Moedig leerlingen aan om zelf het digitaal leren vorm te geven door samen te werken met leeftijdsgenoten. Stimuleer de proactieve houding van leerlingen om zelf presentaties, video’s en andere content te maken en te delen met elkaar, vanuit een mindset van overvloed (basisbehoefte; competentie, autonomie, relatie/verbondenheid).
- Motiveer leerlingen om zelf apps en websites te onderzoeken in het kader van schoolopdrachten. En stimuleer leerlingen om (zelf)leiderschap te tonen door op een verantwoordelijke en veilige manier keuzes te maken in de online leeromgeving (basisbehoefte; competentie, autonomie).
- Coach en ondersteun leerlingen en heb oog voor het individu. Bespreek welke rol leerlingen zelf kunnen nemen in het leren op afstand. Maak een planning hoe je ook op afstand relaties met je leerlingen kunt onderhouden en creëer bijvoorbeeld één-op-één tijd met iedere leerling of met een groepje leerlingen (basisbehoefte; relatie/verbondenheid).
- Geef snelle feedback. Bij leren op afstand is het niet eenvoudig om ‘in het moment’ feedback te geven. Laat leerlingen peer-feedback geven aan elkaar, dan wordt er geoefend in reflecteren en het geven van feedback. Belangrijk hierbij is eerst begrijpen en dan begrepen worden. Nodig leerlingen regelmatig uit voor een chat of gesprek en creëer individuele- en groepsmomenten om te reflecteren op leerinhoud en leerproces. Waardeer de inbreng van leerlingen en maak gebruik van positief en proactief taalgebruik. (basisbehoefte; competentie, autonomie, relatie/verbondenheid)
- Stel vragen die een beroep doen op de metacognitieve vaardigheden. Zet verschillende reflectie instrumenten in die de reflectie op het leerdoel en leerproces ondersteunen. Biedt een duidelijke en gestructureerde online leeromgeving. Werk met concrete doelen voor een korte tijdspanne en maak deze doelen zichtbaar. (basisbehoefte; competentie, autonomie)
Met deze strategieën zet je in op het vergroten van de basisbehoeften competentie, autonomie en relatie/verbondenheid, zoals bedoeld in de motivatietheorie. Ben je door dit blog geïnspireerd of nieuwsgierig geworden en wil je meer weten over leerlingen motiveren (ook bij online leren) en/of het ontwikkelen van (zelf)leiderschap kijk dan op www.cps.nl/academie.
