Schoolleiders hebben sleutelrol bij ouderbetrokkenheid

Een mooi voorbeeld van IKC De Vaart in Ter Aar

Lotte van der Goot, Marjon Smits - 5 maart 2025

Vóór de training bij CPS was de ouderbetrokkenheid op De Vaart op zich best goed, maar Marijke en Ruud wilden de samenwerking met ouders versterken. Uit gesprekjes met ouders op het plein of tijdens kennismakingen merkten ze dat ouders de school soms als groot ervaarden en daarom soms ook als onpersoonlijk. Bovendien kwamen sinds corona ouders minder snel naar binnen of naar de directie toe. Ruud en Marijke zagen door de training kansen om veel meer samen te werken met ouders op basis van gelijkwaardigheid en gedeelde verantwoordelijkheid: passend bij de TROTS-waarden van de school, die onderaan dit blog toegelicht staan.

Participatie

Marijke en Ruud raakten tijdens de training Ouderbetrokkenheid voor schoolleiders enthousiast over de mogelijkheden en effecten van goede ouderbetrokkenheid. Tijdens de analyse van de toenmalige situatie kregen ze het inzicht dat de school meer op participatie instak dan op betrokkenheid. Participatie gaat over hand- en spandiensten op school, betrokkenheid over het leren van het kind thuis. En juist die betrokkenheid is van invloed op de ontwikkeling van leerlingen. 

Betrokkenheid

De ouderbetrokkenheid wordt groter bij een goede relatie tussen leerkracht en ouder. Dat vormt de basis voor een gesprek over de ontwikkeling van het kind, met als doel dat er gedeelde verantwoordelijkheid voor het leren en de ontwikkeling ontstaan. Het team van De Vaart heeft met deze kennis de schouders eronder gezet en meer ingestoken op ouderbetrokkenheid naast de al bestaande ouderparticipatie. Zes concrete stappen die Marijke en Ruud gezet hebben:

1. Bewustwording van het team 
   Marijke en Ruud hebben het team duidelijk gemaakt wat de bedoeling en meerwaarde is van een goede samenwerking met ouders. Dit heeft ervoor gezorgd dat leerkrachten zich bewuster zijn geworden van hun houding naar ouders. Als leerkrachten nu naar buiten lopen met hun groep, maken ze een praatje met ouders op het plein. Ouders stappen hierdoor sneller op een leerkracht af; de drempel is lager geworden.
   
   
2. Zichtbaarheid directie 
   

   Omdat veel ouders op afstand blijven, hebben Marijke en Ruud bij de start van het jaar een ludiek filmpje opgenomen. Hierin hebben ze elkaar geïnterviewd, zichzelf (opnieuw) voorgesteld en toegelicht welke activiteiten er gepland staan. Het filmpje is heel vaak bekeken en er kwamen veel leuke reacties op. Veel meer dan op de gebruikelijke nieuwsbrief.

3. Inloopweek
   

   De eerste week van het schooljaar is omgedoopt tot ‘inloopweek’: (groot)ouders mogen elke middag meelopen naar de klas. Kinderen kunnen dan laten zien waar ze zitten, wie hun leerkrachten zijn en wat ze al gedaan hebben op de eerste dagen. Ouders kunnen tijdens deze week dus laagdrempelig kennismaken met de leerkracht en andere ouders ontmoeten. De opkomst van deze inloopweek was ruim 80%!

4. Startgesprekken met een duidelijk doel 
   

   In de tweede week van het schooljaar vinden startgesprekken plaats met ouders en leerlingen. Leerkrachten gaven hier voorheen hun eigen draai aan. Nu is er een gezamenlijke aanpak afgesproken en zijn er handige startgesprekkaartjes gebruikt. En dit alles op basis van een duidelijk doel: de samenwerking op het gebied van leren en ontwikkelen opstarten.
   
   Dit geeft meer richting aan de gesprekken en levert ook direct duidelijke handvatten voor ouders op. Wanneer een ouder zich niet inschrijft of niet komt, belt de leerkracht na om de ouder opnieuw uit te nodigen. Leerkrachten merken dat ouders voelen dat ze hun aanwezigheid en bijdrage serieus nemen én dat die noodzakelijk is voor de ontwikkeling van hun kind.

5. Kennismaking ouders en kinderen
   

   In de derde schoolweek organiseert De Vaart ’s avonds nieuwjaarsbijeenkomsten in de groepen. Ouders en kinderen komen dan naar school om kennis te maken met elkaar. De leerkrachten gebruikten hierbij onder meer het kwaliteitenspel. 

6. Evalueer mét ouders
   Op De Vaart wachten ze niet op een tevredenheidsonderzoek om feedback van ouders op te halen. Korte peilingen tussendoor leveren veel meer op. Een poll via de schoolapp zorgt voor meer reacties. Daarnaast zijn Marijke en Ruud zelf ook heel goed te bereiken. Hun deur staat altijd open, er is een inloopspreekuur en ze staan elke dag buiten, zowel voor als na schooltijd.

Aan de slag met ouderbetrokkenheid

Schoolleiders spelen een cruciale rol in het vergroten van de ouderbetrokkenheid¹. Een recent reviewonderzoek² onderstreept de rol van schoolleiders in de samenwerking met ouders. Schoolleiders die een open houding hebben naar ouders, effectief communiceren en een duidelijke visie hebben op ouderbetrokkenheid, boeken de meeste resultaten. Wil je ook aan de slag met ouderbetrokkenheid op jouw school? Volg dan het webinar Ouderbetrokkenheid 3.0 op 26 maart, bekijk onze trainingen of neem contact op met Marjon Smits of Lotte van der Goot.   

IKC De Vaart
IKC De Vaart is met recht een IKC: er wordt nauw samengewerkt met kinderopvang, buitenschoolse opvang en partners als het Centrum voor Jeugd en Gezin en de bibliotheek. Het team werkt vanuit de volgende TROTS-waarden: 

Op De Vaart wordt geleefd en gewerkt 
         als Team, gelijkwaardig aan elkaar, 
           met Respect voor iedereen, 
   vanuit een Open houding, 
                           Transparant in handelen, 
en  in onderlinge Samenhang.  

_{[1] Aarts, B., & Jacobs, B. (2021). Betrekken van ouders: Kansrijke aanpakken voor het vergroten van ouderbetrokkenheid. Education Lab, ROA External Reports.
[2] Jutara, J. T., & De Jesus, L. F. (2024). The impact of school leadership on parental involvement: A systematic review of literature. Journal of Educational Research, 98(2), 123-145.}