Programma van 3e NATIONAAL CONGRES ZELFREGULEREND LEREN

Inloopmoment met koffie, cappucino, thee en lekkers.

Als dagvoorzitter, Nederlandse presentatrice én actrice, is Marit van Bohemen al sinds ons eerste congres over zelfregulatie actief betrokken. Een door de wol geverfde dagvoorzitter met een grote passie voor kinderen, taal en onderwijs. Marit zal ons proactief begeleiden gedurende dit congres boordevol handvatten en inspiratie! 

Leren vindt plaats wanneer er sprake is van frictie. Leerlingen hebben echter de neiging om frictie te vermijden en te kiezen voor "vloeiende", maar ineffectieve leerstrategieën. Hoe kunnen we onze leerlingen ondersteunen bij het zelfreguleren van hun leren wanneer frictie nodig is, maar vloeiendheid de voorkeur heeft?

Je eigen leren zelf sturen (of reguleren) vraagt dat leerlingen in staat zijn effectieve leerstrategieën te kiezen om diepgaand te leren. Maar effectieve leerstrategieën, zoals een oefentoets maken of hardop uitleggen, kosten vaak meer inspanning en leerlingen hebben de neiging moeite te vermijden en te kiezen voor makkelijkere, maar ineffectieve leerstrategieën (bijv. een tekst herlezen terwijl het maken van een oefentoets productiever is).
Hoe kunnen we onze leerlingen ondersteunen bij het zelfreguleren van hun leren wanneer inspanning nodig is, maar gemak de voorkeur heeft? In deze lezing gaat Prof. dr. de Bruin in op de zelfregulatie van effectieve leerstrategieën. Door haar fundamenteel en toegepast onderzoek op dit gebied te bespreken, zal Prof. Dr. De Bruin schetsen waarom en hoe studenten worstelen met zelfregulatie, hoe subjectieve ervaringen van leerinspanning en leren zelfregulatie beïnvloeden, en hoe interventies zowel misverstanden over effectief leren herstellen als het gebruik van effectieve leerstrategieën vergroten.

Verdeeld over 8 ruimtes op Landgoed De Reehorst neemt u deel aan een door u gekozen themasessie. Laagdrempelig met inspirerende inhoud en praktische handvatten. 

Zelfsturing en executieve functies spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van jonge kinderen en zijn bepalend voor hoe een kind zich gedraagt, en voor succes op school en in het leven. Het is belangrijk dat de ontwikkeling van zelfsturing van jongs af aan doelbewust wordt gestimuleerd want juist in de voor- en vroegschoolse periode zijn de hersenen van kinderen erg ontvankelijk voor het ontwikkelen van zelfsturing. Spel, speelse activiteiten en routines bieden daarvoor een prachtige context waarin kinderen kunnen oefenen met, en complexe zelfsturingssituaties kunnen leren hanteren. Naar voorbeeld van het in de VS succesvolle en effectieve programma Tools of the Mind ontwikkelden Sardes en CPS het programma De Kleine Kapitein. In deze learnshop maak je kennis met de Kleine Kapitein en met de plaats van spel daarbinnen. Verder krijg je praktische tips om met jonge kinderen aan zelfsturing te werken.

Zelfregulatie ontstaat niet vanzelf. Hoe kan je de 7 Gewoonten van Covey (Leader in Me) als instrument inzetten om gedachten en gedrag te reguleren? En wat is de rol van de executieve functies hierin?

Tijdens deze themasessie maak je kort kennis met de mogelijkheden die de 7 Gewoonten bieden als hefboom om zelfregulatie te bevorderen.

Oracy is het vermogen om jezelf goed uit te drukken en het vertrouwen te hebben om je gedachten te delen en naar anderen te luisteren. Spreken is een deel van het dagelijkse leven, om je eigen stem te laten horen dienen we kinderen te ondersteunen zodat zij  ‘hun stem’ vinden. 

Oracy is het vermogen om ideeën te verwoorden, begrip te ontwikkelen en mee te doen met anderen door middel van gesproken taal. Oracy een krachtig hulpmiddel om te leren; door leerlingen te leren effectievere sprekers en luisteraars te worden stellen we hen in staat om zichzelf, elkaar en de wereld om hen heen beter te begrijpen.

Leren op school wordt regelmatig ervaren als saaie taken die afgemaakt moeten worden. Jongeren zeggen tijdens lessen: "Wat moet ik nu doen of maken? Dat krijg ik nooit af! Ik snap het niet! Een 5,6 is toch voldoende?" Eerlijke en ook reactieve uitspraken van jongeren over hoe ze hun leren zien. Met kennis over hóe leren te organiseren en aan te sturen (metacognitie) is meer leersucces te behalen. Als een taak (leren of uitvoeren) ingewikkeld is, bepaalt ook metacognitie het resultaat en niet alleen het intellect.

In deze themasessie worden praktische voorbeelden getoond voor eenvoudige interventies voor het aanleren van metacognitieve leerstrategieën tijdens een leertaak of in de les: een leerling/student bewust maken hoe te leren én hierop invloed te hebben. Zo traint hij/zij hoe zichzelf aan te sturen bij het doorlopen van een compleet leerproces. Aan de hand van voorbeelden krijgt zelfsturing en vakdidactisch coachen praktisch vorm. Zelfstandig leren komt in plaats van het afmaken van een opgedragen taak of opdracht.

Tijdens deze themasessie maak je kennis met:

• Het proces van aanleren van zelfsturing bij leren;
• Herkennen en versterken van zelfsturing in de les door vakdidactisch coachen ;
• Metacognitie bevorderen bij instructiemomenten tijdens de les.

Veerkracht is een eigenschap die ervoor zorgt dat je kunt omgaan met snelle veranderingen en complexe situaties. Aandacht voor motivationele leerstrategieën versterkt de veerkracht en zelfeffectiviteit bij jongeren en dat maakt dat ze beter kunnen omgaan met stress en teleurstellingen. Ontdek in deze themasessie hoe je als pedagogisch coach werkt aan veerkracht en hoe je een gezonde dosis zelfvertrouwen en een goede zelfmotivatie kunt ontwikkelen bij jongeren.

In deze themasessie ontdek je hoe je collega’s kunt coachen op zelfregulerend leren.

We staan stil bij:

• Wie heb ik voor me?
• Wat maakt mijn houding coachend?
• Hoe ga ik van luisteren naar coachen?
• Hoe stimuleer ik als coach eigenaarschap, zelfregulatie voor het eigen leren?
• Enkele praktische tips

Ook oefenen we een mini-coachgesprek met elkaar.

Onderwijs waarin zelfregulatie wordt bevorderd vraagt een verandering van het beeld van de docent. Houd ook rekening met het feit dat zelfregulerend leren niet vanzelf ontstaat: het helpt om actief te sturen op zelfregulatie met gerichte instructie zodat je een balans kunt vinden tussen vasthouden en loslaten, ook als leider in een groep.
Voor kartrekkers, kwartiermakers en projectleiders die werken aan het zelfregulerend leren vraagt dit een extra dimensie bij hun (informele) leiderschap: hoe geef je zo leiding dat je docenten helpt zelfregulatie te bevorderen?

In deze themasessie richten we ons op de beweging van klassiek resultaatgericht leidinggeven naar een waarderende en inspirerende invulling van leiderschap waarmee je de verandering naar zelfregulerend leren bij studenten en docenten versterkt.

Zelfregulerend leren houdt in dat de student zelf verantwoordelijkheid neemt voor het leerproces en het behalen van de eigen doelen. Het vermogen om zelfregulerend te kunnen leren draagt positief bij aan leerprestaties, welbevinden en de ontwikkeling van competenties. Succesvolle mbo-studenten zetten metacognitieve leerstrategieën in, zoals plannen, voortgang monitoren en indien nodig de aanpak bijstellen en evalueren. Uit onderzoek blijkt dat niet alle mbo-studenten leerstrategieën inzetten om hun leerproces effectief te controleren. Ze beoordelen hun eigen prestaties niet goed en zijn onvoldoende in staat om zelf leertaken te selecteren die zij nodig hebben om hun leerdoelen te behalen.

In deze themasessie leer je hoe je met hét ABCDE van de leercoach studenten leerstrategieën aanleert, waarmee zij zichzelf kunnen inschatten waar ze goed in zijn en waar ze in kunnen verbeteren.

Ben je nu al nieuwsgierig, neem alvast een kijkje op onze site: vb. De Leercoach (mbo) - CPS.nl

Pauzemoment met koffie, cappuccino, thee en luxe assortiment lekkers.

Zelfregulatie zie ik als het leren maken van optimale keuzes in je gedrag. Om tot die keuzes te komen moet je weten wie je bent, maar ook dat we allemaal verschillen van elkaar en daarom ook andere keuzes maken. Vanuit psychobiologische kennis zal ik bespreken hoe mensen in het algemeen tot leren komen, wat de rol van het brein daarin is, maar ook stilstaan bij de evolutionaire basis van ons sociale systeem. Ik zal een pleidooi voeren om kinderen, leerlingen en studenten te ondersteunen nieuwsgierig te blijven naar zichzelf, naar anderen en naar de wereld waarin we leven. Deze persoonlijke en sociale groei is hard nodig om onze jongeren voor te bereiden op hun toekomst in een wereld vol technologische veranderingen.

In de foyers op de begane grond en eerste verdieping staat een uitgebreide biologische lunch voor je klaar met een ruime keuze aan streekproducten, deels vegetarisch en op verzoek veganistisch.

Verdeeld over 8 ruimtes op Landgoed De Reehorst neemt u deel aan een door u gekozen themasessie. Laagdrempelig met inspirerende inhoud en praktische handvatten. 

In razend tempo verschijnen er nieuwe feiten en inzichten uit onderzoek, die betekenis kunnen hebben voor jouw dagelijks werk. Is de hersenontwikkeling van het jonge kind voor jou een black box? Kom dan naar deze themasessie.

In de vroege kindertijd vormen zich de basisstructuren van de hersenen die van invloed zijn op onder andere zelfregulatie, het leren en de ontwikkeling in het algemeen. De hersenen van jonge kinderen ontwikkelen zich van ‘start-brein’ naar ‘slim brein’: het brein is pas toe is aan zelfregulatie, cognitieve controle en metacognitie in de latere kleuterfase en deze ontwikkeling loopt door tot groep 3 (en 4!). Voor de hersenontwikkeling is het van belang om de ontwikkelfase van spelend leren helemaal te doorlopen en goed af te hechten.

Het is verder belangrijk om te weten wat je van kinderen kunt verwachten en hoe je daar op in kunt spelen, bijvoorbeeld door oog te hebben voor zelfsturing en voor het belang van rust en andere factoren die van invloed zijn op het brein.

Onderzoek laat zien dat kinderen al vrij snel na hun geboorte beginnen met het ontwikkelen van zelfsturing, mits volwassenen er op de juiste manier aandacht aan geven. Tussen het derde en zevende levensjaar gaat deze ontwikkeling extra hard, omdat het brein er dan extra gevoelig voor is. Jonge kinderen help je door hen uitdagende contexten te bieden en hen te ondersteunen in hun spel. Maar op een gegeven moment vindt er een overgang plaats van spelend leren naar meer formeel leren. Het repertoire van leerkrachten om leerlingen daarbij te ondersteunen verandert en de aandacht verschuift naar metacognitieve vaardigheden. In deze themasessie ga ik in op hoe je in een doorgaande lijn aan zelfsturing kunt werken, en geef ik tips om de overgang van speels naar formeel leren soepel te houden.

Met de ouder als co-regulator van zelfregulerend leren, kom je samen verder. De betrokkenheid van ouders bij de ontwikkeling van hun kind doet ertoe (Bakker et al., 2013; Lusse, 2019).

Veel van deze betrokkenheid speelt zich thuis af: denk aan structuur bieden, een plek inrichten waar huiswerk gemaakt kan worden en interesse tonen in school. Als leraar heb je invloed op deze betrokkenheid door het gesprek met ouders en leerlingen aan te gaan. Startgesprekken en driehoeksgesprekken (leraar, ouder en lerende) zijn dan ook heel waardevol.

In deze themasessie gaan we in op helpend en belemmerend gedrag van ouders als co-regulator. Het luistert namelijk nauw: teveel focus op huiswerk en cijfers werkt averechts (Li, Cheng en Vachon, 2023). Daarnaast krijg je handvatten om in driehoeksgesprekken goed af te stemmen met ouder en lerende.

Hoe leer je leerlingen zelfregulerend leren? Zelfregulerend leren kun je niet zelf regulerend leren. Jongeren hebben daarvoor executieve functies en leerstrategieën nodig. Deze zijn voorwaardelijk voor leren en bepalen in hoge mate het leersucces. Wat zijn deze executieve functies en wat is de rol van de docent als leercoach? Zijn deze functies praktisch te trainen? Wat komt daarbij kijken en hoe ziet ‘zichzelf beter aansturen’ er uit?

In deze themasessie maak je kennis met drie executieve functies, hoe deze bijdragen aan zelfregulerend leren en je krijgt een introductie op de methodiek Leercoaching, hét ABCDE van de leercoach.

Motivatie is een belangrijke voorwaarde voor leren. De ervaringen in de huidige lespraktijk roepen vragen op over hoe je de motivatie van de leerlingen kunt stimuleren en vasthouden. Tijdens deze themasessie verkennen we de aspecten van motivatie. Op interactieve wijze bekijken we de betekenis van motivatie aan de hand van een model en bespreken we wat de docent in zijn handelingsrepertoire kan bijstellen om de motivatie bij de leerlingen te vergroten.

We bespreken:

• Motivatie bij leerlingen: waar hebben we het dan over?
• Hoe krijg ik jongeren 'aan'?
• Wat kan ik als docent doen, zodat jongeren zich meer gemotiveerd voelen voor mijn les?

Tijdens deze themasessie komt het volgende aan bod:

• Wat is motivatie?
• Wat zijn de psychologische basisbehoeften?
• Het CARE-model

Breinontwikkeling, leren en denken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, nog sterker zij ontwikkelen zich min of meer aan elkaar. Hoe meer er door de leerlingen zelf wordt geleerd, hoe meer de verbindingen in het brein worden bekrachtigd. Wat betekent dit dan voor het zelfregulerend leren van leerlingen die leerdoelen dienen te realiseren?

Hoe kan een leerling worden gestimuleerd in zelfregulerend leren en dit (meta)cognitief, motivationeel en gedragsmatig beïnvloeden? Welke factoren spelen daarbij een belangrijke rol? Wat is de bijdrage van de docent in deze ontwikkeling?

In deze themasessie wordt er ingegaan op wat bekend is van tienerbreinontwikkeling en hoe dit kan worden meegenomen in het stimuleren van het zelfregulerend leren van de leerlingen.

Met formatief handelen maak je niet alleen zichtbaar wat geleerd is, maar ook wat nog te leren is.  Doelgericht toetsen maakt het mogelijk om specifieke leerbehoeften vast te stellen, feedback te geven en beslissingen te nemen over het vervolg van het leerproces. Dit kan meerdere keren in een les, door zowel de docent of student. Je kunt hierbij de formatieve cyclus gebruiken, bestaande uit de onderdelen Doel, Toets en Gevolg. Het Gevolg kan bestaan uit meer of minder uitleg krijgen, de leerstof anders verwerken en werken aan zelfregulatie. Formatief handelen kan dan ook leiden tot meer motivatie en zelfregulatie bij leerlingen (Stobart, 2008; van der Ploeg en Van Engen, 2017).

In deze themasessie komen de volgende onderwerpen ter inspiratie kort aan bod:

• Wat is formatief handelen?
• Wat houdt de formatieve cyclus in?
• Hoe werk je aan zelfregulerend leren met formatief handelen?
  
  

Tot slot krijg je praktische voorbeelden mee, waar je als docent direct mee aan de slag kan. Ben je nu al nieuwsgierig, neem alvast een kijkje op onze site: www.cps.nl/formatief

Breinontwikkeling, leren en denken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, nog sterker zij ontwikkelen zich min of meer aan elkaar. Hoe meer er door de studenten zelf wordt geleerd, hoe meer de verbindingen in het brein worden bekrachtigd. Wat betekent dit dan voor het zelfregulerend leren van studenten mbo die leerdoelen dienen te realiseren?

Hoe kan een student worden gestimuleerd in zelfregulerend leren en dit (meta)cognitief, motivationeel en gedragsmatig beïnvloeden? Welke factoren spelen daarbij een belangrijke rol? Wat is de bijdrage van de docent in deze ontwikkeling?

In deze themasessie gaan in op wat we bekend is van breinontwikkeling van de student mbo en hoe dit kan worden meegenomen in het stimuleren van het zelfregulerend leren van de student.

Verdeeld over 8 ruimtes op Landgoed De Reehorst neemt u deel aan een door u gekozen themasessie. Laagdrempelig met inspirerende inhoud en praktische handvatten. 

Wanneer een school kiest voor het werken met de 7 Gewoonten van Covey (Leader in Me), maak je er een win-win van als collega’s van de opvang aansluiten. Zo zorg je voor een doorlopende pedagogische aanpak. 
Het is fijn als we allemaal dezelfde 7 Gewoonten-taal spreken en laten zien hoe we volgens de 7 Gewoonten werken.

Hoe kun je als PM-er goed aansluiten op het werken met de 7 Gewoonten? Dat laat ik je in deze themasessie graag zien.

Om jezelf te reguleren, om zowel discipline als doorzettingsvermogen tot stand te brengen, is zelfinzicht noodzakelijk. Zelfinzicht begint met het werken aan wat jou het meeste drijft. Wij noemen dat het missiestatuut. In deze themasessie ga je aan het werk om een concept missiestatuut op te stellen voor het werken in je groep of op je school.

Voor het ontwikkelen van zelfregulatie bij leerlingen is het essentieel, dat leerlingen inzicht krijgen in het eigen leren en gedrag, zodat ze zichzelf leren aansturen. Hierdoor kan een leerling het besef van invloed op het eigen leren vergroten. Een portfolio is een krachtig hulpmiddel met als doel een door een leerling geleid ontwikkelgesprek.

In deze themasessie krijg je:

• Een kader met onderdelen voor de inrichting van een (digitaal) portfolio die van belang zijn voor de ontwikkeling van zelfregulatie aangereikt.
• Inspiratie voor documenten door praktijkvoorbeelden.
• Tips voor het aanleren van het leiden van een ontwikkelgesprek door leerlingen.
• Inzicht hoe je het werken met een portfolio kan organiseren in je klas en wat dit betekent voor jouw rol als leerkracht.

Een themasessie die wordt afgewisseld met theorie, oefeningen, praktijkvoorbeelden en film.

Veel van het leren op een school gebeurt in de hoofden van de kinderen zelf. Maar ontwikkelen doe je in een sociale context: je bent en wordt als leerling uiteindelijk onderdeel van de samenleving als geheel. Deze themasessie verkent de relatie tussen de ontwikkeling van autonomie bij zelfregulatie en burgerschap: de ontwikkeling als sociale medemens in de school en de maatschappij. 

Op basis van inzichten uit de pedagogiek en filosofie van identiteit, in relatie tot leren en ontwikkelen geeft deze themasessie handvatten voor het versterken van de doorlopende leerlijn voor burgerschap op een manier die ondersteunend is aan het zelfregulerend leren en ontwikkelen van de leerlingen in de school. Hoe kom je als school verder dan het aanleren van 'hoe democratie werkt' en 'goede doelen projecten' en verbind je zelfregulatie en burgerschap op een betekenisvolle manier. 

Veerkracht is een eigenschap die ervoor zorgt dat je kunt omgaan met snelle veranderingen en complexe situaties. Aandacht voor motivationele leerstrategieën versterkt de veerkracht en zelfeffectiviteit bij jongeren en dat maakt dat ze beter kunnen omgaan met stress en teleurstellingen. Ontdek in deze themasessie hoe je als pedagogisch coach werkt aan veerkracht en hoe je een gezonde dosis zelfvertrouwen en een goede zelfmotivatie kunt ontwikkelen bij jongeren.

In deze themasessie ontdek je hoe je de 7 gewoonten van persoonlijk leiderschap kan inzetten om leerlingen als mentor, coach of begeleider te helpen zichzelf te reguleren.

We staan stil bij:

• Hoe je naar je leerlingen kijkt
• Wat de 7 gewoonten zijn
• Hoe je daarmee “van binnen naar buiten” werkt als mentor, coach
• Enkele praktische tips

Verschillende onderzoeken en uitstroomgegevens tonen aan dat steeds meer jongeren stoppen met hun opleiding vanwege toenemende prestatiedruk of een gebrek aan welbevinden.

Als interne begeleiders daarin getraind zijn kan de inzet van de 7 gewoonten van effectief leiderschap (Covey) een bijdrage leveren in de ondersteuning van deze studenten om definitieve uitval te voorkomen. Werken met de 7 gewoonten zorgt voor succesvol leren, kiezen en handelen van studenten. De studenten krijgen grip op zichzelf en houvast voor hun verdere ontwikkeling; ze ontwikkelen zelfregulatie en persoonlijk leiderschap.

Je krijgt in deze sessie een introductie op een aantal sleutelbegrippen achter de 7 gewoonten en we verkennen hoe je deze praktisch in kunt zetten.

Zelfregulerend leren heeft een positief resultaat op de inzetbaarheid van studenten op de arbeidsmarkt. Voor het succesvol volgen en afronden van een studie hebben studenten naast zelfregulerende – en loopbaanvaardigheden, levensvaardigheden (life skills) nodig waarmee zij zichzelf en hun loopbaan kunnen sturen en reguleren.

Voorbeelden van levensvaardigheden zijn proactief zijn, discipline, zelfeffectiviteit, zelfmanagement, omgaan met tegenslag, stress en je kunnen verplaatsen in een ander. Deze levensvaardigheden vergroten de kans op studiesucces en zorgen voor veerkrachtig studenten.

Hoe leer je studenten proactief actie te ondernemen om de eigen de loopbaan te sturen?
Je krijgt in deze sessie een introductie op de 7 gewoonten/ life skills van Stephen Covey en we verkennen hoe je deze praktisch kunt inzetten in de lessen LOB.

Ben je nu al nieuwsgierig, neem alvast een kijkje op onze site: vb. Werken aan persoonlijk leiderschap mbo - CPS.nl

Even een opfrisser voordat we ons verplaatsen naar de grote zaal voor de laatste keynote, verzorgd door Joep Dohmen. 

Met behulp van een reflectieblad bespreken we de opbrengst uit de keynotes en themasessies tot nu toe, voordat we gaan luisteren naar Joep Dohmen. 

Het vloeibare leven in onze dynamische samenleving heeft ook betrekking op de leefwereld van (toekomstige) jongeren. Hun leven staat onder grote druk en is aan tal van invloeden -markt, technologie, media- onderhevig. Tegelijkertijd worden ze beheerst door het collectieve geloof van onze westerse samenleving: dat mensen vrije actoren zijn die in dat reusachtige krachtenveld vrij kunnen kiezen wat ze met hun leven willen. Jongeren proberen zich hun eigen leven toe te eigenen, terwijl hun bestaan bedreigd wordt door talloze vormen van onteigening. Hoe kunnen opvoeders, leraren, coaches en schoolleiding jongeren begeleiden bij dit complexe vormingsproces? Tijdens zijn bijdrage doet Joep een voorstel voor een nieuwe pedagogische missie...

Een afsluiting van het dagprogramma door Marit met de mogelijkheid tot vragen stellen vanuit de zaal. Aansluitend is iedereen van harte uitgenodigd voor een goed verzorgde borrel met elkaar!