Zijn jouw leerlingen toeschouwer of deelnemer?
Het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap met 7 gewoonten, offline en online….
“Zijn jouw leerlingen toeschouwer of deelnemer van hun eigen leerproces?” Een belangrijke vraag. Het is zo essentieel voor een leerproces of een leerling zichzelf toeschouwer voelt van het proces en bij alles wat er gebeurt buiten zichzelf naar de oorzaak zoekt…
Of dat een leerling zich deelnemer voelt en ervaart dat hij of zij elk moment een keuze heeft binnen zijn of haar invloed om daarin iets te doen. Want het is hun leerproces, hun ervaring en creatie op dat moment. Persoonlijke groei gaat van binnen naar buiten, elke keer weer, met jouw als leerkracht daarbij als rolmodel.
Vragen, die we vanuit de praktijk regelmatig te horen zijn:
- Hoe zorg ik ervaar, dat de leerlingen “aan staan” tijdens de lessen?
- Hoe zorg ik ervoor dat leerlingen mede verantwoordelijkheid nemen voor hun ontwikkeling?
- Hoe kunnen we leerlingen ook tijdens het onderwijs op afstand verantwoordelijkheid leren nemen voor de regie over hun leven en leren?
- Hoe kunnen we leerlingen goed voorbereiden op het leren en leven van vandaag, morgen en overmorgen?
Motivatie
Jonge leerlingen zijn veelal nog extrinsiek gemotiveerd. Ze werken hard voor beloningen of doen hun best voor de juf of meester. Echter, hoe ouder leerlingen worden, des te minder gevoelig zij zijn voor externe invloeden.
Als leerkracht kan het verleidelijk zijn om leerlingen (bewust of onbewust) vooruit te “duwen”. We willen graag dat leerlingen betrokken zijn bij de lessen en binnen hun leerontwikkeling goede resultaten halen. Als dat niet het geval is, dan kunnen we deze leerlingen vooruit helpen met extra persoonlijke aandacht en interesse, verlengde instructie, verdieping of extra huiswerk. De intentie is vaak goed, maar hoeft niet per sé te leiden tot extra motivatie. Integendeel, het kan zelfs leiden tot het ervaren van extra druk door de leerling. Het helpt ook niet om harder aan het gras te trekken, zodat het harder gaat groeien. Het leidt tot zichtbare of minder zichtbare weerstand. Kinderen haken af of zijn minder betrokken bij de les.
“Gras groeit niet door eraan te trekken, maar door de wortels water te geven”
Afrikaans spreekwoord
Persoonlijke ontwikkeling
Leerlingen gaan veel sneller en intensiever bewegen als ze dat doen vanuit hun eigen drijfveren, talenten en dromen. Natuurlijk is goed onderwijs in lezen, rekenen en taal in een rijke leeromgeving belangrijk, maar inzicht in wie je bent en wat je wilt en hoe je effectief bouwt aan relaties met anderen worden niet onderwezen, terwijl deze aspecten het meest belangrijk blijken te zijn. Gek eigenlijk.
Veel methodes voor sociale emotionele ontwikkeling op scholen richten zich met name op vaardigheden, maar als je juist een groter leerrendement wilt halen, richt je je minstens net zoveel op het ontwikkelen van een houding een attitude, dat het fundament is waarom je de dingen doet, die je doet.
Levensvaardigheden aanleren
De 7 eigenschappen van effectief leiderschap (Stephen Covey) is jaren geleden vertaald naar het onderwijs (‘Leader in Me ’ voor het primair onderwijs) en in 2008 geïntroduceerd in het Nederlandse onderwijs. De vaardigheden die je nodig hebt om jezelf te ontwikkelen en die je nodig hebt voor een effectieve samenwerking met anderen is vanuit de theorie vertaald naar de metafoor van een boom met stevige wortels.
De zeven Gewoonten zijn:
- Wees pro-actief; ik maak mijn eigen keuzes en accepteer de bijbehorende consequenties.
- Begin met het eind in gedachten; ik stel een doel en ontwerp daarbij een plan van aanpak
- Belangrijke zaken eerst; ik neem regie in mijn plan van aanpak en voer dat ook uit
- Denk win-win; ik doe de dingen die goed voor jou én mij zijn.
- Eerst begrijpen, dan begrepen worden; ik luister om je te begrijpen want dan komen we samen verder.
- Synergie creëren; in m’n eentje ben ik best slim, maar samen zijn we briljant.
- Houd de zaag scherp; ik zorg dat ik mijn energie goed gebruik en aanvul.
Deze 7 gewoonten lijken steeds relevanter te worden in deze steeds veranderende maatschappij. Met alle veranderingen (en verleidingen) om ons heen zien en ervaren we dat steeds meer mensen behoefte hebben aan houvast en ankerpunten. Het leven in een maatschappij die zo maakbaar lijkt, maar is dat echter niet. Dat vraagt niet alleen wat van onze leerlingen maar zeker ook het nodige van ons als opvoeders en professionals die leerlingen ondersteunen op hun weg naar volwassenheid.
Met het aanleren van de 7 gewoonten bieden we leerlingen structuur en leren hen vaardigheden aan, zodat zij ook zelf handvatten krijgen voor het oefenen in persoonlijk leiderschap voor het deelnemen aan hun eigen leerproces. Een proces dat leidt tot een passende plek in de maatschappij van morgen en overmorgen waaraan zij ook actief kunnen deelnemen i.p.v. passief aan de zijkant staan.
Leerlingen leren al op jonge leeftijd de gewoonten eigen te maken en zelf regie te nemen in het eigen handelen, pro-actief te leren (doelen leren stellen, leren reflecteren en presenteren) en samen te leren en spelen met anderen. Vanuit het ontwikkelen van een houding (wortels) waarin ik mezelf leer kennen, naar vaardigheden voor effectieve samenwerking met anderen. Ik neem mezelf tenslotte mee in de samenwerking met een ander. Kennis over en van mezelf vergroot niet alleen mijn ontwikkeling, maar ook ons gezamenlijk succes in onze samenwerking.
De 7 gewoonten zijn gebaseerd op principes van effectiviteit, die van toepassing zullen blijven. Dit geldt niet alleen voor leerresultaten, maar minstens ook voor levensvaardigheden en waardenoverdracht(cultuur). Het is geen methode, maar een structuur binnen de school van waaruit gewerkt wordt. Dus het integreren van persoonlijk leiderschap binnen het huidige aanbod voor het ontwikkelen van een stevig fundament voor nu en de toekomst van onze leerlingen.
Meer weten?
Neem contact met Arjan de Lange of bekijk in de CPS Academie de trainingen over de 7 gewoonten.
