Lesson Study: veel meer dan het ontwikkelen van ‘de perfecte les’
Er komen vandaag meerdere mensen kijken in je les, dus wat doe je?
- Je hoopt dat je voorbereiding op de les zo goed mogelijk is, daar zal het niet aan liggen.
- Je weet dat je het een en ander gaat uitproberen in de les en je bent benieuwd hoe dit uitpakt.
- Je zorgt dat je extra vroeg op school bent en je checkt dubbel of je alle materialen hebt.
- Je weet precies wat de stappen van de les zijn en je bent tot in de puntjes voorbereid. Kom maar op!
Lesbezoek
Iedereen die wel eens een lesbezoek heeft gehad, kent het gevoel. Soms kun je het idee hebben dat er veel vanaf hangt, zoals bij een inspectiebezoek, op andere momenten is het een collega die binnenwandelt voor een flitsbezoek. Voor de één de gewoonste zaak van de wereld, voor de ander een reden om nerveus te zijn. Waarschijnlijk is het een prettig gevoel om goed voorbereid te zijn en het idee te hebben de touwtjes stevig in handen te hebben. Maar, een les verloopt niet altijd zoals bedacht. Er is immers een belangrijke factor in je les die deze niet helemaal voorspelbaar maakt: de leerlingen!
Het leren van leerlingen
Hoe krijg je meer grip op deze factor? Vooral door een helder beeld te krijgen van hoe de leerlingen in je les leren en hoe je daar het beste op in kunt spelen. Daarmee vergroot je de betrokkenheid en leerwinst in de klas (De Vries, Roorda & van Veen, 2009). Lesson Study kan hierbij helpen: het is een manier van teamleren waarbij schoolteams samen kijken naar hoe zij het leren van leerlingen het beste kunnen ondersteunen. Een van de onderdelen binnen Lesson Study is het ontwerpen van een les, waarin je gezamenlijk onderzoekt welke interventies en werkvormen leerlingen tot leren aanzetten. Natuurlijk is het verleidelijk om zo snel mogelijk een ‘perfecte’ les te willen ontwikkelen. Je wil tenslotte de leerlingen zoveel mogelijk laten leren. Maar met Lesson Study streven we niet primair naar het ontwerpen van een perfecte les, het omvat veel meer.
Lesson Study
Het vertrekpunt van Lesson Study is een ‘leervraag’ binnen een vakgebied dat nog extra ontwikkeling behoeft. Een voorbeeld van een leervraag is: hoe kan ik leerlingen stimuleren om een onderzoekende houding te ontwikkelen? Leraren onderzoeken onder begeleiding van een inhoudsdeskundige en een procesbegeleider mogelijke interventies en werkvormen om tot een antwoord op de leervraag te komen. Er wordt nagedacht over de voorbereiding en uitvoering van de onderzoeksles: een les waarin juist nog niet alles perfect hoeft te gaan en waarin je nieuwe dingen uitprobeert. Eén leraar geeft de les, de andere leraren observeren de leraar maar met náme de leerlingen: hoe komen zij in deze les tot leren? Tijdens de nabespreking wordt gereflecteerd op de vooraf bedachte interventies. Hoe hebben de leerlingen hierop gereageerd? Afhankelijk van de nabespreking wordt de les met enkele aanpassingen nogmaals gegeven aan een andere groep, of wordt er op basis van interventies die blijken te werken een volgende les ontworpen. Na een cyclus van Lesson Study worden de succesvolle interventies geborgd voor de toekomst en wordt de cyclus nogmaals doorlopen. Juist dit cyclische aspect maakt Lesson Study tot een effectieve vorm van teamleren, waardoor leraren professioneel samenwerken aan het verhogen van de leskwaliteit (De Vries, Roorda & van Veen, 2017; Logtenberg & Odenthal, 2018).
Oh, en het goede antwoord op de vraag in de inleiding? Natuurlijk A en C, maar tijdens Lesson Study vooral B. Antwoord D is zeker niet fout, maar het is onmogelijk om op alles voorbereid te zijn. Wees vooral benieuwd hoe de les uitpakt en bekijk met een onderzoekende blik of de interventies die je samen met je collega’s hebt bedacht, werken. Pakt de les niet zo uit zoals je van tevoren had bedacht? Geen punt. Grijp de kans aan om gezamenlijk door te ontwikkelen op wat wél werkte en reflecteer op wat niet goed ging. En onthoud: het gaat niet om het ontwerpen van de perfecte les, maar om je leerlingen te laten leren.
Meer weten?
Wilt u verder met Lesson Study op uw school, het professionaliseren van uw leerkrachten, of het verhogen van de leskwaliteit? Neem dan contact op met Linda Odenthal (l.odenthal@cps.nl) of Lotte van der Goot l.vandergoot@cps.nl). Wij denken graag met u mee.
Verder lezen
Lesson study als effectieve vorm van teamleren
In deze CPS publicatie, geschreven door Linda Odenthal en Henk Logtenberg, vindt u een antwoord op de vraag wat Lesson Study is en hoe deze methode in de onderwijspraktijk vorm krijgt. We nemen u vanuit de theorie over teamleren stap voor stap mee naar de praktijk en de instrumenten die bij Lesson Study worden ingezet.
Meer informatie
Bronnen
De Vries, S., Roorda, G. & van Veen K. (2017). Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs? Groningen: NRO.
Logtenberg, H. en Odenthal, L. (2018). Lesson Study als effectieve vorm van teamleren. Amersfoort: CPS.
