Dienstverlening & Producten (D&P)? Wat moet ik er mee?
Dit hoorde ik een vmbo-docent zeggen en het was niet de eerste keer dat mij deze verzuchting ter ore kwam. Maar waarom? Het inspectierapport 'De staat van het onderwijs' (april 2019) spreekt over toekomstbestendig onderwijs. Leerlingen moeten goed worden voorbereid op hun plek in de maatschappij en hun beroepskeuze. Zeker nu het aantal schoolverlaters in het mbo weer stijgt is dit uiterst belangrijk. Ook wordt opgemerkt dat de prestatiemotivatie van leerlingen (te) laag is, onder andere door weinig autonomie en te weinig uitdaging. Daarnaast onderstreept de inspectie het belang om tot een betere verbinding tussen onderwijsvisie en schoolexamen te komen en een zorgvuldig opgesteld en uitgevoerd PTA.
Een prachtige kans voor D&P
Autonomie en uitdaging: kernwoorden van Dienstverlening en Producten. De focus op de toekomstige arbeidsmarkt en de vaardigheden die daarbij horen, maakt het een wat vreemde eend in de bijt in het vernieuwde vmbo en wezenlijk anders dan de andere negen profielen, namelijk loopbaangericht in plaats van beroepsgericht.Uitstel van keuze en een brede oriëntatie op loopbaan en werkveld vormen de basis van dit profiel. D&P daagt scholen uit om creatief en visionair te denken. Gelukkig zijn er steeds meer scholen die juist om deze reden D&P omarmen en een uitdagend programma maken, vaak verankerd in een schoolbrede visie vanaf de brugklas.
“Wie kiest voor vmbo D&P verbindt zich met een visie op loopbaanbegeleiding maar krijgt geen uitgewerkt programma. De deur gaat open om een eigen ambitie te realiseren. Vmbo D&P is een vorm van pedagogisch ondernemen. Het is dan ook een keuze waar een team echt achter moet staan” (citaat brochure D&P, uitgave platform D&P).
Dit profiel is enthousiast ontvangen maar roept ook weerstand en misverstanden op. ‘uitdagend’, ‘echt vernieuwend’ maar ook: ‘ingewikkeld’, ‘hoe maak ik een uitdagend programma?’, ‘veel te vol’ en.... Scholen worstelen soms met de breedte van het programma en willen vooral de leerlingen eerst goed voorbereiden op het CSPE.
Van knelpunten naar kansen. Veelgestelde vragen over D&P
-
Wat is onze schoolbrede visie op D&P? Waarom bieden we dit profiel aan en wat is de plek van D&P binnen onze school?
Docenten hebben soms het gevoel dat ze ‘maar wat doen’ zonder stevige grond onder de voeten. Samen een heldere visie neerzetten helpt om je het profiel eigen te maken en vervolgens het onderwijsprogramma goed in te richten. Doe dit vooral met àlle collega’s, betrek ook docenten uit de AVO-vakken en/of onderbouw er bij. Dit vergroot het draagvlak binnen de school en bevordert integratie van vakken.
Schoolvoorbeeld
Carmel College Salland heeft een duidelijke visie verwoord: voorbereidend op mbo, ruimte geven om te ontdekken wie je bent, intensieve begeleiding en samenwerking met de regio om tot realistische contextrijke opdrachten te komen. Deze visie heeft er toe geleid dat ervoor is gekozen om alleen D&P aan te bieden. (www.nieuwvmbo.nl) -
Hoe komen we tot een goed en voor leerlingen uitdagend curriculum en een goed PTA? Vier inhoudelijk verschillende profieldelen en ook nog vier keuzevakken. Hoe krijg ik dat in mijn lesprogramma?
Kijkend vanuit de profielvisie naar de samenhang, kunnen profieldelen én keuzedelen in samenhang worden aangeboden.
-
Hoe kan ik breed oriënteren en tegelijk goed voorbereiden op het CSPE?
Opdrachten op basis van de exameneisen kunnen worden toegepast in verschillende contexten waardoor leerlingen tegelijk oriënterend bezig zijn.
Schoolvoorbeeld
Campus 013, Tilburg: "Bij ons ontdekken ze ontdekken op leerpleinen wat hun talenten zijn én wat ze leuk vinden om te leren. We verbinden de theorie aan de praktijk en andersom. Zo weten kinderen waarom ze iets leren en ontwikkelen ze hun vaardigheden. Ook volgen leerlingen talentenworkshops. Zo ontdekken ze waar hun hart naar uitgaat en waar ze goed in zijn." (www.campus013.nl) -
Docenten zijn niet vakbekwaam op alle onderdelen, hoe organiseer ik dan goed onderwijs?
Maak gebruik van eigentijdse hulpmiddelen als bijvoorbeeld video instructie en van de arbeidsdeskundigheid in de regio. Daarmee sla je twee vliegen in een klap: deskundigheid èn oriëntatiekansen voor leerlingen.
-
Hoe organiseer ik maatwerk, hoe differentieer ik binnen D&P? En hoe vergroot ik het gevoel van autonomie bij leerlingen?
Focus op de coachende rol van de docent en maak gebruik van formatieve instrumenten om autonomie te versterken en maatwerk te realiseren.
Schoolvoorbeeld
Liemers College, Didam: "Wij vinden het belangrijk dat we onze leerlingen leren om nieuwsgierig, creatief en ondernemend te zijn, vertrouwen te hebben in zichzelf en maken we hen het belang duidelijk van blijven leren. Ze krijgen steeds meer de regie over hun eigen leerroute en leerdoelen." -
Ik ben alleen bezig met het voorbereiden op het CSPE. Hoe verweef ik de exameneisen in het curriculum?
Wanneer vanuit een heldere visie een goed schoolprogramma is neergezet is het CSPE niet meer de enige focus en zal de daar gevraagde kennis en vaardigheden gaandeweg als vanzelf worden aangeleerd.
-
Hoe geef ik de leerling ruimte om keuzevakken te kiezen die passen bij de eigen oriëntatie en wensen?
Denk vanuit de basis van D&P (oriëntatie en toekomstbestendig) en maak samen met de leerling individuele trajecten. Die trajecten zijn deels overlappend met anderen en tegelijk op maat. Ook hier weer gebruik makend van schoolbrede expertise en andere creatieve vormen van inrichten van het onderwijs.
Is Dienstverlening en Producten op uw school een mooi programma geworden waarover leerlingen en docenten enthousiast zijn? Laat het ons weten! Onder deze blog kunt u een reactie plaatsen. Of worstelt u juist met dit profiel, hebt u misschien vragen of loopt u tegen problemen aan en kunt u hulp gebruiken bij het vormgeven of examineren van D&P? Neem contact met me op en we praten verder.
