Hoe Atlantis haar leerlingen voorbereidt op de 21ste eeuw
Er is steeds meer aandacht voor wat we meestal de '21e eeuw vaardigheden' noemen. Vaardigheden die passen bij onze nieuwe manier van leren, leven en werken, zoals creativiteit, kritisch denken, problemen oplossen, leiderschap, sociale vaardigheden en nog veel meer competenties. Scholen zoeken naar manieren om, naast de nadruk op bijvoorbeeld rekenen en taal, het eigene van de leerling meer voorop te stellen. Basisschool Atlantis vond in ‘de 7 gewoonten van Stephen Covey’ handvatten om hun leerlingen de zo begeerde vaardigheden aan te leren. Arjan de Lange, leraar groep 4 en leider van het 'lighthouseteam' vertelt over deze pionierende school.
The Leader in Me is de onderwijsvariant van leiderschapsbestseller The 7 Habits of Highly Effective People van Stephen Covey. Dat dit boek over persoonlijk meesterschap makkelijk te vertalen is naar kinderen blijkt al uit de voorbeelden die Covey in het boek gebruikt over het opvoeden van zijn eigen kinderen. Wereldwijd werken meer dan 1.500 scholen volgens de principes van de 7 gewoonten. Het programma The Leader in Me is hieruit ontstaan. Dit programma passen wij sinds de oprichting in 2008 toe in onze school, we waren daarmee de eersten in Nederland.
We verwachten tegenwoordig zo veel van kinderen in de maatschappij, het kan niet anders dan dat dat ook betekenis heeft voor ons onderwijs. In het voorgezet onderwijs wordt verwacht dat kinderen kunnen plannen, prioriteiten kunnen stellen, verantwoordelijkheid nemen voor eigen leerresultaten, kunnen samenwerken in verschillende groepen, etc. Daar willen wij onze kinderen op voorbereiden. Ons doel is om onze leerlingen een ruime bagage mee te geven aan zelfleiderschapsvaardigheden die zij kunnen toepassen in het voortgezet onderwijs en de rest van hun leven.
Zelfleiderschap bij kinderen
Moeten alle kinderen dan leiders worden? Dit is een misvatting die ik nog regelmatig hoor. Het gaat bij The Leader in Me niet om het ontwikkelen van leiders. Uitgangspunt van de 7 gewoonten is dat je de invloed op je leven en omgeving kunt vergroten door persoonlijk leiderschap. Het gaat dan ook om het ontwikkelen van die zelfleiderschap bij leerlingen: het zichtbaar maken en ontwikkelen van de talenten en kwaliteiten van de leerlingen.
De kracht achter de 7 gewoonten is de samenhang ertussen. De 7 gewoonten is eigenlijk een soort 'raamwerk' dat je bij alle activiteiten kunt gebruiken. Van overwinningen op jezelf (de eerste drie gewoonten gaan over het leren kiezen, plannen en integer te zijn naar jezelf en anderen) naar overwinningen met je omgeving (win- win denken, luisteren naar elkaar en samenwerken). Er ontstaat een gemeenschappelijke taal voor persoonlijke groei, doordat de 7 gewoonten aan allerlei verschillende activiteiten gekoppeld kunnen worden. ‘Waarom gaan we dit leren? Heb jij aangegeven, dat je dit niet leuk vond? Voelde jij je begrepen’? In principe kan je de uitgangspunten van de 7 gewoonten in iedere lessituatie toepassen. Niet alleen in de groep met de kinderen, maar bijvoorbeeld ook tijdens de ouderavond of een teambijeenkomst!
Voordat je leerlingen de zeven gewoonten kunt aanleren, moet je ze zelf onder de knie krijgen. Collega’s die op onze school werken, hebben allemaal een training gevolgd om de 7 gewoonten toe te kunnen passen in de klas. Pas als iets eigen is, kan je het ook uitdragen en toepassen. Ook ouders krijgen de gelegenheid om een aantal keer in een schooljaar een ouderavond over de 7 gewoonten bij te wonen.
Leiderschapsweken
Een aantal keren per jaar organiseren we op school leiderschapsweken, waarin de 7 gewoonten extra centraal staan. Kinderen krijgen ook ruimte om zelf plannen te maken en verantwoordelijk te zijn. Voor kinderen en leerkrachten is dit een leerproces. Een leiderschapsweek biedt kinderen de gelegenheid de 7 gewoonten in de praktijk te oefenen.
In februari hadden we een leiderschapsweek met het thema goede doelen. Kinderen hebben allerlei activiteiten georganiseerd waarbij er geld werd opgehaald. Er is door de kinderen een gezamenlijke markt georganiseerd en een circus waarbij familie werd uitgenodigd. Kinderen bedachten het plan, stelden een doel, verdeelden taken, hielden resultaten bij, etc. Er werd een groot geldbedrag bijeen gebracht, maar belangrijker nog: de kinderen hebben hierdoor een podium gekregen waarop zij hun zelfleiderschap hebben laten zien. Onderdeel van de leiderschapsweek is de leiderschapsdag, waarop de kinderen laten zien wat de 7 gewoonten voor hen betekenen. Op deze dag nodigen we gasten uit die door de leerlingen worden ontvangen. De leerlingen verzorgen vanuit de zeven gewoonten de hele dag.
Om collega’s en ouders te inspireren werken The Leader in Me scholen met een lighthouseteam. In het lighthouse team werken leerkrachten vanuit hun eigen kwaliteiten en talenten als ‘experts’. Vanaf volgend schooljaar wordt er op de school ook een lighthouseteam van ouders en leerlingen gevormd.
Verder op de ingeslagen weg
We zijn zo enthousiast over dit programma dat we ons als doel hebben gesteld om in september 2016 te voldoen aan alle criteria voor een zogenaamde lighthouseschool. Bij een lighthouseschool laat je aan de hand van internationale criteria zien dat leerlingen groeien in hun ontwikkeling.
Voorbeelden van Lighthouse standaarden
|
Ervaringen vastgelegd in een boek
Omdat we echte pioniers in Nederland waren, zijn veel andere scholen geïnteresseerd in onze ervaringen. Veel ontwikkelingen bij ons op school en sprekende voorbeelden van thuissituaties zijn daarom opgeschreven door Carla Luycx, directeur van onze school, in het boek: Opvoeden met Stephen Covey’s 7 gewoonten voor ouders en leerkrachten.
In Nederland in CPS de enige gecertificeerde partner om scholen in het proces van The Leader in Me te ondersteunen en te trainen. Meer weten? Neem dan contact op met Cor Verbeek (c.verbeek@cps.nl) .
