Redactiesommen: voor rekenen heb je steeds meer taal nodig
Lukt het jouw leerlingen prima om een rekensom zoals 6 x 7 op te lossen? Maar raken ze al snel in de war als Pleun zes netten met elk zeven mandarijnen koopt en het de vraag is of ze genoeg heeft om uit te delen aan 30 leerlingen? Hoe komt het dat dat blijkbaar zo moeilijk is? En vooral: hoe zorg je dat het makkelijker wordt?
Waar gaat het mis?
Bij redactiesommen of verhaaltjessommen is het voor de oplossing nodig om drie stappen te zetten:
- de som en de vraag uit het verhaal destilleren
- de som uitrekenen
- het juiste antwoord geven op de vraag
Als kinderen het rekenen goed geautomatiseerd en gememoriseerd hebben, lukt de tweede stap de leerlingen vaak wel. Mis gaat het vooral bij de eerste en derde stap.
Het probleem bij stap één is vaak dat ze door de bomen het bos niet zien, oftewel in de woorden de som niet herkennen. In stap drie komt het regelmatig voor dat ze de vraag niet goed lezen en ze net het verkeerde antwoord geven. In het voorbeeld van de mandarijnen geven ze dan als antwoord ‘42’, in plaats van ‘Ja, er zijn genoeg mandarijnen, want er zijn er 42 voor 30 leerlingen.’
Uittekenen
Wat helpt is om je leerlingen de afzonderlijke stappen te leren zetten. Dat kunnen ze goed op twee manieren doen: door te tekenen en door de opgave tekstueel op te delen.
Als ze zes netten van zeven mandarijnen tekenen en ook 30 leerlingen, wordt het abstracte verhaal concreet en zien ze de kale som voor zich. Let er daarbij wel op dat ze niet te veel tijd besteden aan het mooi willen tekenen; de 30 leerlingen mogen ze gerust met 30 kruisjes verbeelden.
Tekstueel opdelen
Bij het tekstueel opdelen van redactiesommen worden de drie verschillende stappen nog duidelijker. Je laat ze daarbij in de tekst van de opgave visueel onderscheid maken tussen:
- verhaal
- Informatie
- vraag
Pleun is jarig en heeft zes netten met elk zeven mandarijnen. Heeft zij er genoeg om uit te delen aan alle 30 leerlingen in de klas?
Door in de tekst de verschillende onderdelen zo te markeren of verschillende kleuren te geven, krijgt de leerling overzicht. Tekstueel opdelen maakt duidelijk wat het verhaal is, welke som ze moeten uitrekenen en welke vraag ze dienen te beantwoorden. De kans op fouten in de verschillende stappen is daardoor een stuk kleiner.
De basis van belang
Om redactiesommen of verhaaltjessommen goed en snel genoeg te kunnen maken, is het belangrijk dat leerlingen zoveel mogelijk in staat zijn om de rekensom snel uit te rekenen. Daarvoor is het nodig dat ze verschillende strategieën geautomatiseerd hebben en veel basissommen gememoriseerd.
Als deze basis niet goed is, dan zul je eerst hieraan moeten werken. Lees voor meer informatie over bijvoorbeeld instructiemodellen, het drieslagmodel en het handelingsmodel mijn blog Drie tips voor een effectieve rekenles.
Algemene kennis en woordenschat
Redactiesommen vragen niet alleen om reken- en wiskundige vaardigheden, maar ook om leesstrategieën, woordenschat en kennis van de wereld. Het is dus ook van belang om aandacht te besteden aan die vaardigheden.
Dit hoeft niet alleen tijdens de rekenlessen. Het is juist het meest effectief om die in verschillende situaties en lessen aan bod te laten komen, bijvoorbeeld tijdens begrijpend lezen of wereldoriëntatie.
Meer tips in de training
Wil je meer weten over hoe je je leerlingen helpt om redactiesommen op te lossen? Meld je dan aan voor de eendaagse training Effectieve rekenlessen voor redactiesommen.
Een praktische training waarin je onder begeleiding van een ervaren trainer veel oefent met andere leerkrachten. Aan het einde van de training vertaal je alle opgedane kennis naar een praktisch rekenlesontwerp, inclusief redactiesommen, passend bij de methodiek van jouw eigen school.
Wil je deze training liever in teamverband op jouw school? Neem dan contact op om de mogelijkheden te bespreken. Mijn gegevens vind je hieronder.
