Met de boom van Bloom stelt u de juiste vragen
De kern van het leren van 21e eeuwse vaardigheden is denken. Nu is het leren denken de essentie van begrijpend lezen. Belangrijke 21e eeuwse (denk)vaardigheden zijn: probleem oplossen, creatief denken en kritisch denken. Is het iets nieuws? De Amerikaanse onderwijspsycholoog Benjamin Bloom bracht deze opbouw (‘taxonomie’) van lagere en hogere denkvaardigheden al rond 1956 in kaart.
Het aanleren van denkvaardigheden is misschien wel de belangrijkste verantwoordelijkheid van leraren. Als leraar moet u niet alleen zorgen dat leerlingen kennis kunnen reproduceren. Ook is het belangrijk dat leerlingen kennis kunnen vertalen naar een andere situatie of kunnen zeggen waarom ze sommige informatie belangrijker vinden dan andere. Daarom is het belangrijk om verschillende denkniveaus aan te spreken. De indeling van Bloom naar zes verschillende niveaus helpt daarbij.
Door bijvoorbeeld te modelen, het hardop denkend voordoen, kunt u als leraar uw leerlingen op de verschillende niveaus leren denken. Of u nu op een basisschool werkt of in het voortgezet onderwijs. Zelfs als uw leerlingen nog niet kunnen lezen, kunt u al wel modelen. Kleuters leren dan om begrijpend te luisteren. Vervolgens leren ze makkelijker begrijpend lezen, zodra ze technisch kunnen lezen en beschikken over voldoende woordenschat.
Er is geen normatief onderscheid tussen de zes denkniveaus: het hogere niveau is niet beter dan het lagere niveau. Wel is het belangrijk om leerlingen zo veel mogelijk op alle niveaus aan te spreken, van groep 1 van de basisschool tot en met het eindexamenjaar van het voortgezet onderwijs. Met ‘de boom van Bloom’ kunt u nagaan of alle denkniveaus in uw lessen aan bod komen. Hoe hoger in de boom des te moeilijker de denkvaardigheid.
De illustratie van de boom brengt de zes niveaus mooi in beeld, u kunt hem hier downloaden, hebt u ze altijd bij de hand. De poster verscheen eerder in de Didactief special over taal.